E-Księgarnia
Zebranych gości powitał prezes Stowarzyszenia „Godność”, Kustosz Pamięci Narodowej, Czesław Nowak. Wśród przybyłych na uroczystość był przedstawiciel wojewody pomorskiego Ireneusz Szweda, dyrektor Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Gdańsku Wiktor Kamiński, radny Miasta Gdańska Romuald Plewa, a przede wszystkich członkowie Stowarzyszenia „Godność”. Oddział IPN w Gdańsku reprezentował naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych dr Daniel Czerwiński.
W słowie wstępnym Czesław Nowak podkreślił zasługi Stanów Zjednoczonych dla polskiej niepodległości, które symbolizują nazwiska dwóch amerykańskich prezydentów: Woodrowa Wilsona i Ronalda Reagana, a także rolę Ameryki Północnej jako celu polskiej emigracji. Następnie głos zabrał przedstawiciel IPN, który w zwięzłej prelekcji przedstawił wkład Polaków w walce o niepodległość USA w drugiej połowie XVIII wieku:
Musimy pamiętać o tym, że w amerykańskiej wojnie o niepodległość brali udział Polacy [...] nie możemy zapominać o roli Tadeusza Kościuszki, który stał się generałem brygady w czasie tej wojny, a także twórcy amerykańskiej kawalerii generała Kazimierza Pułaskiego [...] do dziś są uznawani za Ojców Niepodległości Stanów Zjednoczonych – przypominał przedstawiciel IPN.
W dalszej części wydarzenia pod pomnikiem papieża Jana Pawła II i prezydenta Ronalda Reagana zostały złożone wieńce i kwiaty.
Uroczystość zakończyła się wręczeniem Czesławowi Nowakowi, w geście podziękowania za udział w walce o polską niepodległość w latach osiemdziesiątych, okolicznościowych pamiątek: ze strony NBP była to moneta z Wojciechem Korfantym, natomiast ze strony IPN wydawnictwa albumowego o przywódcy III powstania śląskiego. W krótkim przemówieniu dyrektor gdańskiego NBP Wiktor Kamiński ponownie nawiązał m.in. do sylwetki Wojciecha Korfantego i jego walki o odzyskanie polskiej niepodległości w 1918 roku.
Dzień 4 lipca to najważniejsze amerykańskie święto państwowe nawiązujące do uchwalenia w 1776 roku w Filadelfii Deklaracji Niepodległości 13 brytyjskich kolonii, faktycznego powstania USA. Pełna treść Deklaracji Niepodległości dostępna jest tutaj.
Pomnik znajdujący się w Parku Reagana w Jelitkowie (stworzony z inicjatywy Stowarzyszenia „Godność), przed którym odbędzie się uroczystość, nawiązuje do spotkania Jana Pawła II i Ronalda Reagana w Miami na Florydzie 10 września 1987 r. Było to jedno z symbolicznych spotkań osób, które w ogromnym stopniu, każda w odmienny sposób, przyczyniły się do obalenia komunizmu.
Stany Zjednoczone wspierały „Solidarność”. W wiele działań prezydent Reagan angażował się osobiście. Po wprowadzeniu stanu wojennego USA nałożyły na Związek Sowiecki i PRL sankcje gospodarcze, które miały zmusić komunistów do ustępstw wobec opozycji. Kilkanaście dni po wprowadzeniu stanu wojennego prezydent Reagan wyraził solidarność z polskim społeczeństwem poprzez zapalenie świeczki w oknie w Wigilię Bożego Narodzenia. Za jego przykładem poszły miliony Amerykanów. 30 stycznia 1982 r. Reagan ogłosił Dniem Solidarności z Polską, a 31 stycznia w Białym Domu odbył się specjalny pokaz filmu „Człowiek z żelaza”.
Kolejną, obok prezydenta Reagana wielką, międzynarodową ikoną walki z komunizmem jest św. Jan Paweł II. Pielgrzymka papieża z czerwca 1987 r. na Pomorze przełamała czas marazmu, społecznych frustracji drugiej połowy lat 80. Ojciec święty wlał nadzieję w serca ludzi walczących o niepodległość Polski, dał impuls do działania. Nieprzypadkowo rok po wizycie papieża wybuchły na Wybrzeżu strajki, które w konsekwencji doprowadziły do upadku systemu komunistycznego w Polsce.
Warto podkreślić, że dwukrotnie w ciągu naszej najnowszej historii, czyli w 1918 r. oraz właśnie w latach osiemdziesiątych – prezydentury Ronalda Reagana – zaangażowanie Stanów Zjednoczonych przyczyniło się do odzyskania przez Polskę niepodległości.