E-Księgarnia
Konferencja rozpoczęła się od przemówień okolicznościowych organizatorów. Jako pierwszy głos zabrał prof. Mirosław Golon, dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku, który reprezentował również prezesa IPN dr. Jarosława Szarka.
– Prezes IPN jest bardzo wdzięczny za troskę i pamięć o trudnej historii, która wydarzyła się tutaj, w Działdowie oraz w okolicach. Instytut Pamięci Narodowej podejmuje w Działdowie szereg wydarzeń – prelekcji dla młodzieży, wystaw, publikacji, upamiętnień i uroczystości – zaznaczył na wstępie dyrektor IPN Gdańsk.
– Spotykamy się dzisiaj w miejscu niezwykłym. W Działdowie najlepiej widać to, co wydarzyło się w latach 1939-1945 na świecie. To tutaj, tak wielu kapłanów cierpiało za Boga i za Ojczyznę. W Działdowie tysiące innych było prześladowanych – nauczycieli, urzędników, robotników, rolników, społeczników. Widać dokładnie jaki był cel sprawców – Niemcy w 1939 roku rozpoczęli wojnę z Bogiem – mówił prof. Golon.
– Od kilku lat szczególnie mocno upamiętniamy patronów Miasta Działdowo – bł. abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego oraz bł. bp. Leona Wetmańskiego. Dziękuję wszystkim, którzy nas na tej, często niełatwej, drodze wspierali. Szczególne podziękowania należą się Instytutowi Pamięci Narodowej na czele z prezesem IPN, dyrektorem IPN Gdańsk oraz pracownikom Oddziałów IPN Gdańskiego i Warszawskiego – podkreślił Zenon Gajewski, prezes Stowarzyszenia Odnowy Chrześcijańskiej „Pamięć i Tożsamość” w Działdowie.
Pozostałe przemówienia m.in. Roberta Gontarza, posła na Sejm RP, Grzegorza Mrowińskiego, burmistrza Miasta Działdowo oraz Patryka Kozłowskiego, dyrektora Muzeum Pogranicza w Działdowie są dostępne w relacji online.
Wśród przedstawicieli Instytutu Pamięci Narodowej obecnych na konferencji był dr Mariusz Żuławnik, zastępca dyrektora Archiwum IPN w Gdańsku. Warto podkreślić, że z okazji uroczystości dr Mariusz Żuławnik przygotował okolicznościowy artykuł pt. Arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski (1858–1941) – ofiara niemieckiego obozu Soldau (dostępny na stronie Przystankuhistoria.pl).
W czasie konferencji mogliśmy wysłuchać wystąpień historyków i pracowników naukowych m.in. z Bydgoszczy, Gdańska i Warszawy. Pełen zapis konferencji dostępny jest on-line na stronie internetowej Działdowo.pl i profilu Facebook organizatorów.
„Niemieckie i sowieckie zbrodnie na ziemi działdowskiej”
27 maja 2021
Publiczne Działdowskie Centrum Kształcenia Ustawicznego (ul. Polna 11 A)
- 10.00–10.15 – otwarcie konferencji i przywitanie zaproszonych gości:
Andrzej Rutecki – Wiceprezes Stowarzyszenia Odnowy Chrześcijańskiej „Pamięć i Tożsamość” (moderator) - 10.15–11.00 – wystąpienia okolicznościowe organizatorów:
- prof. Mirosław Golon – Dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku,
- Grzegorz Mrowiński – Burmistrz Miasta Działdowo,
- Patryk Kozłowski – Dyrektor Muzeum Pogranicza w Działdowie,
- Zenon Gajewski – Prezes Stowarzyszenia Odnowy Chrześcijańskiej „Pamięć i Tożsamość” w Działdowie,
- a także zaproszonych gości.
- 11.00–11.30 – referat dr Anny Jagodzińskiej:
Ci, którzy przeszli przez Działdowo. Polscy duchowni – więźniowie niemieckich obozów koncentracyjnych (1939–1945) - 11.30–12.00 – referat Bartosza Januszewskiego (Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku):
Martyrologia duchowieństwa w lager Soldau - 12.00–12.15 – przerwa kawowa
- 12.15–12.45 – referat dr. Radosława Wiśniewskiego (Muzeum Pogranicza w Działdowie):
Życie niewarte życia. Czyli Aktion T4 na Działdowszczyźnie - 12.45–13.15 – referat Janusza Piwowara (Archiwum IPN w Warszawie):
Niemiecki obóz w Działdowie w świetle akt Gestapo w Ciechanowie/Płocku w latach 1939–1945 - 13.15–13.45 – referat dr. Tomasza Cerana (Referat Badań Historycznych Delegatury IPN w Bydgoszczy):
Duchowni – ofiary Zbrodni Pomorskiej 1939 - 13.45–14.15 – referat dr. Dariusza Burczyka (Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Gdańsku):
Zbrodnia w Zawadach Małych koło Starych Jabłonek w świetle dokumentów Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku - 14.15–14.45 – referat dr. Waldemara Brendy (historyk):
Działdowo jako etap podczas deportacji mieszkańców północnego Mazowsza, Pomorza, Warmii i Mazur do Związku Sowieckiego w 1945 r. - 14.45 – zamknięcie konferencji.
Wydarzeniem towarzyszącym konferencji była prezentacja wystawy plenerowej IPN pt. Soldau – utajony ośrodek zagłady. Niemieckie obozy w Działdowie w latach II wojny światowej. Miejsce prezentacji: pl. Mickiewicza (przy Ratuszu).
Ekspozycję przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku oraz Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN. Jej autorami są dr Anna Jagodzińska i Bartosz Januszewski; partnerami wystawy są Muzeum Pogranicza w Działdowie oraz Stowarzyszenie Odnowy Chrześcijańskiej „Pamięć i Tożsamość” w Działdowie. Wystawa jest także dostępna on-line na stronie internetowej IPN.
Wystawa będzie dostępna do 14 czerwca br.
Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym przez prezesa IPN dr. Jarosława Szarka. Współorganizatorem był Oddział IPN w Gdańsku. Pełna lista organizatorów, partnerów, patronów honorowych oraz patronów medialnych dostępna jest na załączonym plakacie.
