E-Księgarnia
Wystawa „Tu rodziła się »Solidarność«” 26 marca została zaprezentowana w Elblągu na Placu Solidarności.
– W skali kraju otwieramy dzisiaj wystawę „Tu rodziła się »Solidarność«” w kilkunastu miejscowościach. Każda z ekspozycji wzbogacona jest o solidarnościową historię miejsca, w której jest prezentowana. Mam nadzieję, że mieszkańcy Elbląga, dzięki zgromadzonym przez nas materiałom, zdjęciom i informacjom lepiej poznają dzieje własnego miasta oraz dzieje Solidarności – powiedział prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk.
– Cieszymy się, że tę plenerową ekspozycję, usytuowaną w tak symbolicznym miejscu, będzie mogła zobaczyć społeczność Elbląga. Niektórym przypomni o czasach, w których wzrastali, a młodszemu pokoleniu ukaże chwile, gdy rodził się największy społeczny ruch, który przyniósł wolność i demokrację – dla Polski i Europy Środkowo-Wschodniej – mówił Artur Zieliński, sekretarz Miasta Elbląga.
– Dziękuję Instytutowi Pamięci Narodowej, wszystkim pracownikom, za przygotowanie tej wystawy i upamiętnienie Elbląga w wydarzeniach Sierpnia’80. Zapraszam wszystkich mieszkańców do zwiedzania – podkreślił Grzegorz Adamowicz, przewodniczący Zarządu Regionu Elbląg NSZZ Solidarność.
Przedstawiciele IPN, Solidarności oraz Miasta Elbląga złożyli również kwiaty pod Pomnikiem Ofiar Grudnia 1970.
Uroczystość poprowadził Krzysztof Drażba, naczelnik OBEN IPN Gdańsk.
W Elblągu już 29 lipca 1980 r. miały miejsce pierwsze kilkugodzinne strajki w Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej i parę dni później tj. 4-7 sierpnia w Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania. Szybko wygasły, ponieważ władza spełniła postulaty ekonomiczne protestujących.
18 sierpnia w Elblągu strajkowało kilkanaście zakładów pracy. Tego dnia powstał w mieście Międzyzakładowy Komitet Strajkowy – niestety bez udziału największego przedsiębiorstwa w Elblągu, czyli Zakładów Mechanicznych im. gen. Karola Świerczewskiego „Zamech” (18 sierpnia tylko część załogi przyłączyła się do strajku).
Elbląską część ekspozycji opracowała Izabela Brzezińska z IPN Gdańsk.
Zapraszamy do indywidualnego zwiedzania wystawy do 14 kwietnia.
Ekspozycja „Tu rodziła się »Solidarność«” IPN ma na celu ukazanie ogólnopolskich masowych strajków z lipca, sierpnia i września 1980 r. Wystawy składają się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych, ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Teksty na panelach wystawowych są prezentowane w języku polskim i angielskim.
Pierwszą z 53 wystaw „Tu rodziła się Solidarność” uroczyście otworzył prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek 1 lipca 2020 r. w Mielcu, na pl. Armii Krajowej.
Miesiące wakacyjne były świadkami kolejnych odsłon tej unikatowej wystawy, tworzących „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Jej poszczególne regionalne wydania zaprezentowane zostały ostatecznie w 53 miastach całej Polski, by 28 sierpnia stanąć w komplecie na pl. Piłsudskiego w Warszawie. Właśnie tutaj Jan Paweł II swoją homilią w zesłanie Ducha Świętego 2 czerwca 1979 r. rzucił iskrę wolności, która zaowocowała rok później powstaniem „Solidarności”.
W 2021 r. wystawa jest prezentowana w kolejnych miejscowościach.
Latem 1980 roku Polacy, połączeni poczuciem wspólnoty, przeciwstawili się komunistycznemu totalitaryzmowi.
Wprowadzenie podwyżek 1 lipca 1980 roku wywołało falę krótkich, spontanicznych strajków, które rozlały się po kraju. Aby stłumić protesty, władze spełniały lokalne postulaty robotników, lecz strajki obejmowały kolejne ośrodki. W połowie sierpnia zastrajkowała Stocznia Gdańska. Powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który ogłosił 21 postulatów. Jednym z nich było powstanie wolnych związków zawodowych, popierane przez setki zakładów pracy w całej Polsce.
W pamięci społecznej najsilniej zapisały się strajki w Trójmieście, Szczecinie i na Górnym Śląsku, gdzie strajkujący podpisali porozumienia z władzą komunistyczną, ale od lipca do września 1980 roku strajkowało w PRL 700 zakładów pracy. Trzeba pamiętać o masowym charakterze tych wystąpień. Nie tylko w Gdańsku, lecz także w tych kilkuset miejscach, czasem bardzo małych miejscowościach, rodziła się „Solidarność”, która zmieniła bieg historii.
Więcej o strajkach lipcowo-sierpniowych ’80 na portalu przystanekhistoria.pl