Instytut Pamięci Narodowej 75 lat temu komuniści z Moskwy zamordowali Polskie Państwo Podziemne – największy fenomen konspiracyjny okupowanej Europy - Aktualności -

– Uprowadzenie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego – szefa struktur wojskowych, ostatniego Komendanta Głównego AK gen. Leopolda Okulickiego i najwyższych urzędników cywilnych wicepremiera Jana Stanisława Jankowskiego oraz przewodniczącego Rady Jedności Narodowej Kazimierza Pużaka, jest najmocniejszym dowodem na to, że Związek Sowiecki w latach 1944-1945 prowadził przeciwko Polsce tak samo zbrodniczą politykę jak w latach 1939-1941. To była wojna i nowa okupacja – mówi prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk.

– Głównym realizatorem polityki Stalina był jeden z największych sowieckich przestępców działających na ziemiach polskich w latach 1939-1945 gen. NKWD, późniejszy szef KGB Iwan Sierow – dodaje.

Porwanie polskich przywódców było jednym z elementów nowego zniewolenia Polski przez drugi, obok hitlerowskich Niemiec, totalitarny reżim – tym razem sowiecki. Ten gest nie pozostawiał już złudzeń, że Stalin zechce dotrzymać jałtańskich uzgodnień, przewidujących m.in. wolne wybory w Polsce. Równolegle nowa władza prowadziła już szeroko zakrojoną akcję represji, brutalnie tłumiąc wszelkie przejawy społecznej niezależności (czytaj więcej).

Członkowie legalnych polskich władz, uznawanych przez państwa zachodnie, zostali przewiezieni do Moskwy i w czerwcu 1945 r. osądzeni w pokazowym procesie.

Najwyższe wyroki otrzymali gen. Leopold Okulicki (10 lat więzienia), Jan Stanisław Jankowski (8 lat) oraz jego zastępcy: Adam Bień, Stanisław Jasiukowicz i Antoni Pajdak (wszyscy po 5 lat). Końca kary nie dożyli gen. Leopold Okulicki, Jan Stanisław Jankowski i Stanisław Jasiukowicz. Kazimierz Pużak po powrocie do Polski został ponownie aresztowany i zamęczony w komunistycznym więzieniu.

„Proces szesnastu” miał tworzyć sprzyjające okoliczności do przeforsowania sowieckiej wizji Polski, a zwłaszcza do utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej na zasadach Stalina. Chodziło też o skompromitowanie w oczach USA i Wielkiej Brytanii Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej (czytaj więcej).

W rocznicę tzw. Procesu szesnastu Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek złożył kwiaty pod tablicami ku czci szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, uprowadzonych w 1945 roku przez władze ZSRS.

Zachęcamy do uzupełnienia wiedzy i sięgnięcia po artykuły dostępne na przystanekhistoria.pl, związane z aresztowaniem 16. przywódców Polskiego Państwa Podziemnego:

• Artykuł dr. hab. Sławomira Kalbarczyka: „Proces Szesnastu we wspomnieniach oskarżyciela”
• Artykuł dr. Andrzeja Chmielarza: „Aresztowanie Szesnastu. Rekonstrukcja”
• Artykuł Piotra Stanka: „Szesnastu uprowadzonych”