Nawigacja

Aktualności

Prelekcja Michała Ostapiuka „Kpt. Romuald Rajs »Bury«. Fakty i kontrowersje” – Gdańsk, 26 lutego 2020

Organizatorami wydarzenia byli Dom Kresowy oraz Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku.

W Domu Kresowym w Gdańsku odbyła się prelekcja Michała Ostapiuka Kpt. Romuald Rajs „Bury”. Fakty i kontrowersje. Michał Ostapiuk (pracownik Delegatury IPN w Olsztynie) jest jednocześnie autorem książki Komendant „Bury”. Biografia kpt. Romualda Adama Rajsa „Burego” 1913–1949 (IPN Białystok 2019).

Spotkanie rozpoczął Michał Rzepiak, koordynator projektu Domu Kresowego. Zaznaczył, że spotkanie odbywa się w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych (spotkania takie odbywają się cyklicznie, w poprzednich latach poświęcone zostały m.in. historii 5. Wileńskiej Brygady AK). Następnie przedstawił prelegenta i podkreślił, że historia „Burego” do dzisiaj pozostaje podwójnie „wyklęta” (w czasie rządów komunistycznych i po 1989 roku).

Michał Ostapiuk w pierwszej części prelekcji wyjaśnił genezę terminu „Żołnierze Wyklęci”. Następnie, z wykorzystaniem prezentacji, przedstawił życiorys „Burego”. Podkreślił, że częste upolitycznienie tematyki „Żołnierzy Wyklętych” uniemożliwia rzetelną dyskusję o biografiach znanych przywódców podziemia antykomunistycznego (jak choćby Józefa Kurasia „Ognia” i Romualda Rajsa „Burego”). Następnie przeszedł do omówienia największych kontrowersji związanych z bohaterem prelekcji, a jest to pacyfikacja pięciu wsi białoruskich, przeprowadzona przez plutony 3. Wileńskiej Brygady NZW.

Znaczna część ludności białoruskiej uległa skomunizowaniu [...] i to począwszy od lat dwudziestych – podkreślił Michał Ostapiuk, odnosząc się do pacyfikacji białoruskich wsi – W tych wszystkich wsiach działały komunistyczne bojówki, które strzelały do polskich żołnierzy, choć, oczywiście, nie cała ludność była komunistyczna – kontynuował, odnosząc się do działań pacyfikacyjnych „Burego”.

Michał Ostapiuk podkreślił, że „Bury” postanowił ukarać mieszkańców wsi przede wszystkim materialnie (paląc część zabudowań). Ofiary wśród ludności cywilnej to ustaleni działacze komunistyczni i ofiary, które przypadkowo zginęły ukrywając się w zabudowaniach.

Bury nie dążył do fizycznej likwidacji tych osób [mieszkańców białoruskich wsi], nie było to ludobójstwo – podkreślał historyk IPN.

Michał Ostapiuk wyjaśnił także negatywną rolę Jana Boguszewskiego „Bitnego” (jednego z podkomendnych „Burego”), na którego działania Romuald Rajs miał ograniczony wpływ.

W czasie spotkania prowadzona była sprzedaż książki Kpt. Romuald Rajs „Bury”. Fakty i kontrowersje Michała Ostapiuka. Jest to pozycja rzetelnie dokumentująca postać żołnierza podziemia antykomunistycznego.

W spotkaniu wzięło udział kilkadziesiąt osób.

do góry