E-KsięgarniaW Pucku 10 lutego z udziałem prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka miały miejsce obchody 100. rocznicy zaślubin Polski z morzem.
Uroczystości rozpoczęły się od odsłonięcia tablicy pamiątkowej Antoniego Miotka, działacza niepodległościowego, kulturalnego i społecznego. Prezentacji dokonali prezydent RP Andrzej Duda oraz prezes IPN.
Antoni Miotk był współorganizatorem uroczystości zaślubin Polski z Bałtykiem w 1920 roku, członkiem puckich władz miejskich okresu dwudziestolecia międzywojennego, bliskim współpracownikiem Antoniego Abrahama.
Tablica sfinansowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Gdańsk wyszła spod dłuta artysty rzeźbiarza Macieja Jagodzińskiego-Jagenmeera.
Następnie w porcie rybackim odbył się akt odnowienia zaślubin Polski z morzem z udziałem prezydenta RP. Uroczystego odsłonięcia słupka zaślubinowego (odnowionego przez OBUWiM) dokonał prezes IPN. Dr Jarosław Szarek złożył również kwiaty pod pomnikiem gen. Józefa Hallera, jednego z Ojców Niepodległości.
Oficjalnie uroczystości zakończyła prezentacja tablicy edukacyjnej IPN w miejscu autentycznych zaślubin Polski z morzem (dawna baza Morskiego Dywizjonu Lotniczego). Tablica (do pobrania) w j. polskim i angielskim zawiera, poza krótką treścią merytoryczną, oryginalne zdjęcia z uroczystości oraz malarskie przedstawienia zaślubin pędzla Wojciecha Kossaka i Juliusza Fałata (do pobrania). Obchody zwieńczyła rekonstrukcja historyczna.
Z okazji 100. rocznicy zaślubin Polski z morzem odbyła się uroczysta Msza święta w parafii św. Ap. Piotra i Pawła w Pucku. Sprawował ją Metropolita Gdański Sławoj Leszek Głódź. Gościem honorowym był Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. We Mszy uczestniczyła delegacja pracowników Instytutu Pamięci Narodowej, na czele z prezesem IPN dr. Jarosławem Szarkiem, dyrektorem Biura Edukacji Narodowej Adamem Hlebowiczem i dyrektorem Oddziału IPN w Gdańku prof. Mirosławem Golonem. Był to ważny duchowy element uroczystości rocznicowych uroczystości, odbywających się w świątyni, która była świadkiem historycznych wydarzeń.
Przed Mszą świętą odbyła się uroczystość odsłonięcia przez Prezydenta Andrzeja Dudę tablicy pamiątkowej zawieszonej na murach puckiej fary. „W 100. rocznicę Zaślubin Polski z Morzem i powrotu Pomorza do Macierzy” – brzmi napis na upamiętnieniu. Także i w tej części uroczystości wzięła udział delegacja IPN na czele z prezesem dr Jarosławem Szarkiem.
Pamiętaliśmy także o miejscach pamięci bohaterów Niepodległej, którzy przyczynili się do powrotu Polski nad morze. Delegacja Instytutu Pamięci Narodowej z prezesem dr. Jarosławem Szarkiem złożyła kwiaty na grobie Antoniego Miotka i Teofila Banieckiego (na cmentarzu w Pucku), pod pomnikiem Antoniego Abrahama (w Parku Kaszubskim) i przy tablicy Antoniego Miotka na (Starym Rynku).
W trakcie obchodów współorganizowanych przez IPN rozdawane były materiały edukacyjne i promocyjne związane z 100. rocznicą zaślubin Polski z morzem. Stoisko wydawniczo-edukacyjne przygotowaliśmy w ratuszu (9 lutego) i w punkcie Informacji Turystycznej (10 lutego) na Starym Rynku. Nasze wydawnictwa cieszyły się dużą popularnością wśród odwiedzających.
- Interaktywna publikacja IPN Gdańsk i Radia Gdańsk pt. „Pomorscy ojcowie niepodległości” (do pobrania)
- Odznaka pamiątkowa Frontu Pomorskiego
- Odblaskowe biało-czerwone opaski z logo obchodów 100-lecia zaślubin Polski z morzem
- Broszura „Antoni Abraham”
Z kolei w punkcie Informacji Turystycznej w Pucku promowane były publikacje IPN m.in.:
- Album i katalog wystawy „Należy stworzyć niepodległe państwo polskie (…) z wolnym dostępem do morza. Powrót Pomorza i Kujaw do Polski 1918-1920” (do pobrania)
-
Interaktywna publikacja IPN Gdańsk i Radia Gdańsk „Pomorscy Ojcowie Niepodległości”
Wydarzenia towarzyszące:
Wystawy plenerowe (dostępne w terminie 7-28 lutego w Pucku) oraz warsztaty edukacyjne przy wystawach 11–14 lutego:
„…Będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Walka o granice Polski w latach 1918–1921” (BEN)
„Powstanie Wielkopolskie 1918–1919” (OBEN Gdańsk na podstawie wystawy OBEN Poznań)
„Ojcowie Niepodległości” (OBEN Gdańsk)
Punkt kulminacyjny procesu przywracania Pomorza do wolnej Ojczyzny stanowiły zaślubiny Polski z Bałtykiem. Nocą 10 lutego specjalny pociąg z gen. Józefem Hallerem wyruszył z Torunia, by około 9.30 rano przyjechać do Gdańska. Tam dowódca Frontu Pomorskiego spotkał się z polskimi gdańszczanami oraz zagranicznymi delegatami. Następnie starosta dr Józef Wybicki wręczył mu dwa platynowe pierścienie wykonane na koszt gdańskiej Polonii. Wyryto na nich napis „Gdańsk – Puck 10 lutego 1920”.
Później delegacja wyruszyła w drogę do Pucka. Na kolejnych stacjach pociąg był entuzjastycznie witany przez tłumy miejscowej ludności. Do wagonów, razem z wiązankami kwiatów, rzucano zawiniątka z biżuterią i monetami na rzecz skarbu państwa. Ze wszystkich stron Kaszub przybywały do Pucka tłumy ludzi ubranych w tradycyjne stroje. Dwie córeczki miejscowego działacza niepodległościowego, kupca Antoniego Miotka, wręczyły gen. Hallerowi chleb i sól. Dowódca Frontu Pomorskiego na miejsce uroczystości udał się konno w otoczeniu oficerów. W swoich wspomnieniach pisał: „Po mszy św., przy salutach armatnich i odegraniu hymnu polskiego, morska bandera polska wzniosła się na maszt. Dotychczas strażnik wybrzeża, rybak kaszubski, z jedną bronią, wiosłem u boku, oddawał straż w ręce marynarza polskiego. Stojąc pod banderą, oświadczyłem w krótkim przemówieniu, żeśmy wrócili nad morze i że Rzeczpospolita Polska staje się znowu władczynią na swoim Bałtyku, na znak czego (…) rzucam w morze pierścień (…). Pamiętam jak potoczył się po tafli lodu, by wnet zniknąć w morzu. Wyrwało się kilku młodych rybaków chcących go uchwycić, a gdy powracali – na moje zapytanie czy chwycili go – odpowiedzieli »nie pan generał, ale będziemy go mieli w Szczecinie«”.
Kazanie wygłosił Kaszuba ks. Józef Wrycza. „Atoli nie zapomnieli Kaszubi, co ich powinnością było wobec całej Polski. Co Homer Kaszubski, Hieronim Derdowski, wyśpiewał: »Czujce tu ze serca tóni, skład nasz Apostolści. Nie ma Kaszeb bez Polonii, a bez Kaszeb Pólsczi! O tem credo narodowem każdy Kaszeba pamiętał” – mówił duchowny, a jego patriotyczna przemowa odbiła się echem na całym Pomorzu i przeszła do historii.