E-Księgarnia
Każdy z was, młodzi przyjaciele,
znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte.
Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić.
Jakiś porządek praw i wartości,
które trzeba utrzymać i obronić.
Obronić – dla siebie i dla innych.
Jan Paweł II
(Westerplatte, 12 czerwca 1987)
W pierwszej kolejności udaliśmy się na Cmentarz Ofiar Hitleryzmu na Zaspie. Wśród wielu znanych i zasłużonych dla obrony polskości osób pochowano tutaj m.in. Obrońców Poczty Polskiej i pomordowanych w 1939 roku kolejarzy. Przy ich pomniku złożyliśmy kwiaty.
Kolejny wieniec złożyliśmy na Cmentarzu Poległych Obrońców Westerplatte. W niewielkiej kwaterze znajduje się m.in. pomnik poświęcony majorowi piechoty Wojska Polskiego Henrykowi Sucharskiemu, komendantowi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Niestety, „nieznani sprawcy” usunęli biało-czerwone szarfy, które umieściliśmy dzień wcześniej na wszystkich pomnikach. Szarfy założyliśmy ponownie.
Pamiętaliśmy także o Janie Ożdżyńskim, składając kwiaty pod tablicą upamiętniającą harcmistrza, prawdopodobnie jedną z pierwszych ofiar II wojny światowej w Gdańsku. W naszej delegacji uczestniczyli: prezes IPN dr Jarosław Szarek, dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku prof. Mirosław Golon i naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku Krzysztof Drażba.
***
Jan Ożdżyński (1903–1939) – harcmistrz, prawdopodobnie pierwsza ofiara II wojny światowej w Gdańsku. Był współorganizatorem pruszkowskiego harcerstwa (razem z m.in. Aleksandrem Kamińskim, autorem „Kamieni na szaniec"),
nauczycielem w tamtejszym renomowanym Gimnazjum im. Tadeusza Zana, podoficerem rezerwy Wojska Polskiego. W latach 1937–1939 pracował w Wolnym Mieście Gdańsku. Aktywnie działał w Gdańskiej Chorągwi ZHP, pełnił także funkcję referenta Polskiej Rady Sportowej. Ta ostatnia była przykrywką dla działających w Wolnym Mieście Gdańsku w konspiracji struktur Związku Strzeleckiego. Oddelegowanie Ożdżyńskiego do Gdańska w 1937 r. należy wiązać prawdopodobnie z jego współpracą ze strukturami polskiego wywiadu. 1 września 1939 r., nad ranem, Ożdżyński pełnił dyżur w gmachu byłej Dyrekcji Okręgowej Kolei Polski przy Am Olivaer Tor (ul. Dyrekcyjna). W budynku mieściły się biura wielu polskich instytucji oraz mieszkania służbowe Polaków. Gmach został zaatakowany przez oddział SS i SA dowodzony przez SS-Sturmbannführera Kurta Eimanna, późniejszego „architekta" zbrodni w Lasach Piaśnickich. Na samym początku akcji został zabity Ożdżyński. Była to jedyna ofiara śmiertelna wśród Polaków tego dnia, poza Westerplatte oraz gmachem Poczty Polskiej w Gdańsku na Heveliusplatz. Chociaż same okoliczności jego śmierci pozostają nadal nieznane, to pewne przesłanki pozwalają sądzić, że Ożdżyński zginął z bronią w ręku.
Na budynku, w którym zginął, wisi od 1986 r. tablica mu poświęcona, ale o harcmistrzu Ożdżyńskim pamięta jedynie wąskie grono gdańskich harcerzy oraz historyków.
Janowi Ożdżyńskiemu poświęciliśmy jeden z naszych filmów z cyklu „W świetle prawdy”