Nawigacja

Aktualności

Pamiętamy o Westerplatczykach pochowanych na gdańskich cmentarzach

W dniu 6 i 7 września 2023 r. na gdańskich cmentarzach odbyły się uroczystości oznakowania tabliczką weterana grobów żołnierzy z Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, którzy w dniach 1-7 września 1939 r. stawiali heroiczny opór niemieckiej agresji.

  • Bernard Rygielski (1)

Wszyscy bohaterowie zostali wpisani decyzją prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Pracownicy Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku złożyli na mogiłach wiązanki i zapalili znicze pamięci.

Bernard Rygielski urodził się 22 II 1910 r. w Toruniu jako syn Franciszka i Józefy z d. Gerc. W 1931 r. wstąpił do Marynarki Wojennej i został przydzielony do Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu. W 1932 r. przeniósł się do Gdyni i rozpoczął praktykę maszynisty na ORP „Bałtyk”. W 1934 r. został zaokrętowany na Dywizjon Łodzi Podwodnych. W 1938 r. awansował na kierownika siłowni pomocniczej na ORP „Gryf”. Od 3 II 1939 r. służył na Westerplatte jako motorzysta motorówki reprezentacyjnej. Po wybuchu II wojny światowej został dowódcą placówki „Fort” na Westerplatte i dowodził jej obroną. Został ranny podczas bombardowania 2 IX 1939 r. Nie chciał poddawać placówki, jednak po otrzymaniu rozkazu kapitulacji wykonał go. Po zaprzestaniu walk dostał się do niemieckiej niewoli i przebywał w kilku obozach jenieckich. Uwolniony przez wojska amerykańskie 3 III 1945 r. w okolicach Luksemburga. W lipcu 1945 r. jeszcze na terenie Niemiec zgłosił się do polskiego obozu, gdzie ukończył kurs kierowców oraz mechaników samochodowych. Wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie służył na ORP „Conrad”, ORP „Bałtyk” i ORP „Błyskawica”. 4 VII 1947 r. na pokładzie ORP „Błyskawica” powrócił do Polski. Przybywszy do kraju zgłosił się do dalszej służby w Marynarce Wojennej. Od 1947 r. do 1949 r. służył w Komendzie Portu Wojennego Gdynia. W 1947 r. otrzymał awans na stopień starszego bosmana. Po odejściu ze służby wojskowej w 1950 r. podjął pracę w Przedsiębiorstwie Robót Czerpalnych i Podwodnych w charakterze motorzysty. Na emeryturę przeszedł w 1972 r. Od 1974 r. był przewodnikiem oprowadzającym turystów po wnętrzach odrestaurowanej wartowni nr l na Westerplatte. Zmarł 3 XII 1984 r. Pochowany w Gdańsku na cmentarzu parafialnym św. Franciszka (nr kwatery: taras 5, rząd 8, nr grobu 4).

 

Julian Dworakowski urodził się 27 V 1917 r. w miejscowości Zdrody Nowe, pow. Wysokie Mazowieckie jako syn Kazimierza i Pauliny z d. Zdrodowskiej. 22 III 1939 r. został wcielony do 86. Pułku Piechoty w Mołodecznie. W sierpniu 1939 r. przybył na Westerplatte i służył tam w stopniu strzelca. W chwili wybuchu II wojny światowej był w obsadzie wartowni nr 2. Podczas obrony placówki został ranny. Po kapitulacji Westerplatte wywieziony przez Niemców do obozu Stalag I A. W czerwcu 1940 r. wraz z kolegą udało mu się uciec z obozu i przedostać w rodzinne strony, a stamtąd do Związku Radzieckiego. Został schwytany przez radziecki patrol graniczny i osadzony w więzieniu w Łomży. 22 VI 1941 r., w związku z napaścią Niemców na Związek Radziecki, został zwolniony z więzienia i powrócił do rodzinnej wioski. W czasie okupacji niemieckiej był członkiem Armii Krajowej o pseudonimie „Wieloryb”. Po zakończeniu działań wojennych przybył do Gdańska i rozpoczął pracę w Stoczni Gdańskiej, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę. Od 1974 r. był przewodnikiem oprowadzającym turystów po wnętrzach odrestaurowanej wartowni nr l na Westerplatte. Zmarł 30 XII 1998 r. Pochowany w Gdańsku na cmentarzu Łostowice (nr kwatery 17, rząd 11, nr grobu 33).

 

Józef Malak urodził się 26 I 1906 r. w Szczepanowie, pow. Mogilno jako syn Stanisława i Katarzyny z d. Walczak. 12 października 1927 r. został powołany do czynnej służby wojskowej w 63. Pułku Piechoty w Toruniu. Od 15 IV 1928 r. pełnił służbę wartowniczą na Westerplatte. W 1929 r. podpisał umowę o pracę kontraktową z dowódcą Wojskowej Składnicy Tranzytowej. W czasie wybuchu II wojny światowej przebywał na Westerplatte i brał udział w jego obronie na odcinku placówki „Tor Kolejowy”. Początkowo był amunicyjnym karabinu maszynowego od strony kanału, a następnie powierzono mu obronę Westerplatte od strony wjazdu. Po kapitulacji placówki 7 IX 1939 r. wraz z innymi żołnierzami został aresztowany i osadzony w obozie jenieckim Stalag I A. W 1941 r.  zwolniony z obozu z uwagi na niezdolność do pracy. Po uwolnieniu wyjechał do Gdańska i zamieszkał w Oruni, gdzie podjął pracę w warsztacie szewskim. W 1943 r. został ponownie aresztowany i skierowany do prac przymusowych. Po zakończeniu działań wojennych wiosną 1945 r. wrócił do Gdańska i pracował w Spółdzielni Pracy Rymarsko-Galanteryjnej i w Spółdzielni Inwalidów „Zjednoczenie” w zawodzie szewca. W 1971 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 9 XII 1997 r. Pochowany w Gdańsku na cmentarzu parafialnym św. Franciszka (nr kwatery: taras 4, rząd 1, nr grobu 31).

 

Franciszek Toporowicz urodził się 13 IX 1901 r. w miejscowości Bukownica, pow. Gostyń jako syn Walentego i Franciszki z d. Majewskiej. Do Wojska Polskiego wstąpił jako ochotnik 25 IV 1919 r. do 10. Pułku Piechoty Wielkopolskiej, oddziału karabinów maszynowych. Od stycznia do września 1920 r. brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 r. przeniesiony do Jabłonnej na kurs podoficerów zawodowych przy 2. Pułku Wojsk Kolejowych. Po ukończeniu kursu został podoficerem zawodowym. Od l V 1922 r. do 6 VIII 1931 r. służył w 2. Baonie Mostów Kolejowych, a od 7 VIII 1931 r. do 13 III 1935 r. w Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte w stopniu sierżanta. W 1935 r. przeszedł do rezerwy i został urzędnikiem cywilnym, pełniącym obowiązki wojskowego zawiadowcy stacji na Westerplatte. 1 IX 1939 r. przebywał na Westerplatte i brał udział w obronie placówki. Po jej kapitulacji 7 IX 1939 r. wraz z innymi żołnierzami został aresztowany i osadzony w obozie jenieckim Stalag I A. Został uwolniony przez armię amerykańską i trafił do zgrupowania jenieckiego w Lubece. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Polski w maju 1946 r. Początkowo został zatrudniony w Zjednoczeniu Przemysłu Skórzanego Okręgu Gdańskiego na stanowisku kierownika wydziału gospodarczego. Od kwietnia 1948 r. do marca 1963 r. pracował w Zarządzie Portu Gdańsk jako kierownik bazy materiałowej, skąd odszedł na rentę inwalidzką. Zmarł 23 III 1964 r. Pochowany w Gdańsku na cmentarzu centralnym Srebrzysko (nr kwatery: KW I, rząd 3, nr grobu 62).

 

  • Bernard Rygielski (2)
    Bernard Rygielski (2)
  • Franciszek Toporowicz
    Franciszek Toporowicz
  • Józef Malak
    Józef Malak
  • Julian Dworakowski
    Julian Dworakowski

 

do góry