Nawigacja

Aktualności

Cenny dokument dotyczący strajku pracowników oświaty w listopadzie 1980 r. trafił do Archiwum IPN w Gdańsku – 20 września 2022

Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku otrzymało oryginał protokołu ustaleń w sprawie postulatów nauczycieli i pracowników placówek oświatowo-wychowawczych złożonych w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym w Stoczni Gdańskiej oraz w terminie późniejszym w Komitecie Założycielskim NSZZ „Solidarność” w Gdańsku z dnia 17 listopada 1980 r. Ten wyjątkowy dokument przekazał nam Jerzy Roman – uczestnik strajku i sygnatariusz protokołu.

  • 1. Jerzy Roman przekazujący protokół ustaleń

W dniach od 7 do 17 listopada 1980 r. po bezskutecznych rozmowach z komisją resortowo-wojewódzką miał miejsce strajk okupacyjny grupy nauczycieli w sali 920 Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Równocześnie rozpoczął się strajk pracowników służby zdrowia, wsparty przez studentów Akademii Medycznej w Gdańsku, a także pracowników komunikacji miejskiej w Trójmieście, Słupsku i Lublinie. Pięć dni później do protestu przyłączyli się reprezentanci środowiska kultury. Pracowników oświaty reprezentowali: Roman Lewtak (przewodniczący zespołu negocjacyjnego), Zofia Madej, Antoni Mucha, Danuta Nowakowska, Krystyna Pieńkowska, Justyna Rogińska, Jerzy Roman, Danuta Witowska i Andrzej Zieliński. Doradcy: Regina Dutkowska, Krystyna Ruchniewicz i Wiesław Wcisło. Zespół wspierali związkowcy pełniący dyżury w lokalu „S” na ulicy Osiek, a kontakt z nauczycielami z kraju utrzymywał Bronisław Sarzyński. Wśród 148 postulatów do najbardziej trudnych do zaakceptowania przez ówczesne władze należały:

  1. Zwiększenie procentowego udziału oświaty w podziale dochodu narodowego.
  2. Traktowanie dotychczasowych podwyżek jako dodatku drożyźnianego z tytułu podwyższenia kosztów utrzymania.
  3. Wstrzymanie reformy oświaty, czyli zamiany szkoły podstawowej ośmioletniej na dziesięcioletnią, jak w ZSRR (uchwała sejmowa z 1973 r. została ostatecznie uchylona w listopadzie 1981 r.),
  4. Weryfikacja programów i podręczników do nauczania historii i literatury,
  5. Zmniejszenie obowiązkowego wymiaru godzin – nowelizacji Karty Praw i Obowiązków Nauczyciela z 1972 r. (ostatecznie pensum zostało zmniejszone w ustawie Karta Nauczyciela przyjętej 26 stycznia 1982 r.)

Strajk zakończył się podpisaniem protokołu ustaleń, w którym spisano możliwości realizacji 130 postulatów.

Otrzymany przez Archiwum IPN w Gdańsku protokół został włączony do zasobu archiwalnego w ramach projektu Archiwum Pełne Pamięci. Stanowi on niezwykle cenne uzupełnienie dotychczas posiadanych zbiorów dotyczących strajku pracowników oświaty w listopadzie 1980 r., pozwalając jednocześnie na pełniejsze przedstawienie tego wydarzenia.

Jerzemu Romanowi składamy serdeczne podziękowania za powierzenie nam dokumentacji, która będzie stanowić część narodowego zasobu archiwalnego, należycie przechowywaną, rzetelnie opracowaną i udostępnianą.

 

 

do góry