Nawigacja

Aktualności

1 marca – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

To dzień, w którym oddajemy hołd Żołnierzom Wyklętym – bohaterom walczącym o niepodległość Państwa Polskiego, walczącym o prawo samostanowienia, przeciwstawiając się sowieckiej agresji i narzuconej siłą władzy komunistycznej.

  • Fotografie przedstawiające mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”, Lidię Lwow-Eberle ps. „Lala” oraz członków 5. Wileńskiej Brygady AK

Projekt ustawy o ustanowieniu święta wniósł śp. Prezydent Lech Kaczyński, aby uczcić postawę niezłomnych żołnierzy oraz zakorzenić w młodym pokoleniu patriotyzm i tradycje niepodległościowe. Święto zostało ustanowione przez Sejm RP w 2011 r.

Powojenna konspiracja niepodległościowa była jedną z form zorganizowanego oporu polskiego społeczeństwa wobec reżimu komunistycznego. Liczbę członków niepodległościowych organizacji i grup konspiracyjnych, w tym oddziałów zbrojnych, szacuje się nawet na ok. 180 tysięcy osób. Święto stanowi upamiętnienie antykomunistycznego, niepodległościowego ruchu partyzanckiego stawiającego opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR.

1 marca to data symboliczna, nawiązująca do 1 marca 1951 r., kiedy to w więzieniu mokotowskim został wykonany wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” (WiN): Łukaszu Cieplińskim, Adamie Lazarowiczu, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Rzepce, Franciszku Błażeju, Józefie Batorym i Karolu Chmielu.

Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku upamiętniając Żołnierzy Wyklętych przedstawia dotyczące ich materiały znajdujące się w zbiorach. W dużej mierze dotyczą one działającej na Pomorzu Gdańskim V Wileńskiej Brygady AK pod dowództwem mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Zostały one w większości wytworzone bądź zgromadzone przez organa bezpieczeństwa PRL w celu likwidacji podziemia niepodległościowego, a w późniejszych latach były wykorzystywane jako materiał propagandowy ukazujący „utrwalanie władzy ludowej”. Używano ich do tworzenia rocznicowych albumów, gazetek ściennych, izb pamięci oraz do pisania prac dyplomowych w szkołach MSW. Oprócz tego w zasobie gdańskiego archiwum znajduje się liczny zbiór oświadczeń z ujawnienia przynależności do różnych podziemnych organizacji, wypełnianych przez ich członków  na mocy ustawy o amnestii z 22 lutego 1947 r. oraz nieliczne, acz tym bardziej cenne, gazetki, raporty, meldunki, odezwy i ulotki organizacji niepodległościowych.

Niezwykle cenny dar w postaci kopii cyfrowych fotografii przedstawiających Danutę Siedzikównę, jej rodzinę i znajomych z lat 1937–1945 przekazała do naszego Archiwum Danuta Ciesielska.

Wszystkich zainteresowanych dziejami niezłomnych żołnierzy serdecznie zapraszamy do zapoznania się z materiałami w Oddziałowym Archiwum IPN w Gdańsku.

Opracowanie: Anna Nadarzyńska-Piszczewiat

  • Oświadczenie Albina Kudzianowskiego o przynależności do AK i WiN z dnia 23 kwietnia 1947 r.
    Oświadczenie Albina Kudzianowskiego o przynależności do AK i WiN z dnia 23 kwietnia 1947 r.
  • Oświadczenie Albina Kudzianowskiego o przynależności do AK i WiN z dnia 23 kwietnia 1947 r.
    Oświadczenie Albina Kudzianowskiego o przynależności do AK i WiN z dnia 23 kwietnia 1947 r.
  • Oświadczenie Albina Kudzianowskiego o przynależności do AK i WiN z dnia 23 kwietnia 1947 r.
    Oświadczenie Albina Kudzianowskiego o przynależności do AK i WiN z dnia 23 kwietnia 1947 r.
  • Fotografia przedstawiająca jeden ze szwadronów V Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”
    Fotografia przedstawiająca jeden ze szwadronów V Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”
  • Wykaz organizacji niepodległościowych i rewizjonistycznych działających na terenie województwa gdańskiego w latach 1945-1958, sporządzony przez Służbę Bezpieczeństwa KWMO (fragment)
    Wykaz organizacji niepodległościowych i rewizjonistycznych działających na terenie województwa gdańskiego w latach 1945-1958, sporządzony przez Służbę Bezpieczeństwa KWMO (fragment)
  • Wykaz organizacji niepodległościowych i rewizjonistycznych działających na terenie województwa gdańskiego w latach 1945-1958, sporządzony przez Służbę Bezpieczeństwa KWMO (fragment)
    Wykaz organizacji niepodległościowych i rewizjonistycznych działających na terenie województwa gdańskiego w latach 1945-1958, sporządzony przez Służbę Bezpieczeństwa KWMO (fragment)
  • Odezwa jednej z organizacji niepodległościowych dot. wyborów do Sejmu Ustawodawczego w 1947 r.
    Odezwa jednej z organizacji niepodległościowych dot. wyborów do Sejmu Ustawodawczego w 1947 r.
  • Fotografia przedstawiająca żołnierzy AK
    Fotografia przedstawiająca żołnierzy AK
  • Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
  • Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
  • Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
  • Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
  • Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
  • Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności Oddziału VI Partyzanckiej Brygady Wileńskiej za okres od 26 marca 1946 r. do 24 kwietnia 1946 r.
  • Sprawozdanie z działalności V Brygady Wileńskiej w okresie od 15 kwietnia 1946 r. do 1 czerwca 1946 r.
    Sprawozdanie z działalności V Brygady Wileńskiej w okresie od 15 kwietnia 1946 r. do 1 czerwca 1946 r.
  • Fotografie przedstawiające mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”, Lidię Lwow-Eberle ps. „Lala” oraz członków 5. Wileńskiej Brygady AK
    Fotografie przedstawiające mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”, Lidię Lwow-Eberle ps. „Lala” oraz członków 5. Wileńskiej Brygady AK
  • Fotografie przedstawiające mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”, Lidię Lwow-Eberle ps. „Lala” oraz członków 5. Wileńskiej Brygady AK
    Fotografie przedstawiające mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko”, Lidię Lwow-Eberle ps. „Lala” oraz członków 5. Wileńskiej Brygady AK
  • Fotokopia czasopisma „Ku wolności” z grudnia 1946 r.
    Fotokopia czasopisma „Ku wolności” z grudnia 1946 r.
  • Praca dyplomowa napisana przez Tomasza Kurdwanowskiego pt. „Udział Służby Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej w walkach z V Brygadą „Łupaszki” na terenie woj. gdańskiego w latach 1945-1946”
    Praca dyplomowa napisana przez Tomasza Kurdwanowskiego pt. „Udział Służby Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej w walkach z V Brygadą „Łupaszki” na terenie woj. gdańskiego w latach 1945-1946”
  • . Fotografia przedstawiająca Danutę Siedzikównę ps. „Inka”
    . Fotografia przedstawiająca Danutę Siedzikównę ps. „Inka”

Powiązane wiadomości

do góry