E-KsięgarniaW Gdyńskim Centrum Filmowym podczas ostatniego dnia festiwalu NNW, 27 września, odbył się pokaz filmu „Fenomen polskości” w reż. Aliny Czerniakowskiej, zrealizowanego w koprodukcji z Instytutem Pamięci Narodowej.
– Historia komunizmu pokazuje, jak długa jeszcze droga przed nami, aby sprostować wszystkie zakłamania – mówiła reżyser filmu. – W przyszłości trzeba oddzielić zbrodniarzy od tych, co o Polskę walczyli. Trzeba odróżniać sprawców i ofiary. „Kiedy to będzie możliwe?” – zapytałam kiedyś premiera Jana Olszewskiego – wspominała Czerniakowska. „Będzie to możliwe, kiedy otworzą sowieckie archiwa” – odpowiedział premier.
Film „Fenomen polskości” to opowieść o prof. Bolesławie Orłowskim, który od lat bada i propaguje polski wkład w rozwój światowej nauki i techniki.
Profesor Orłowski, rocznik 1934, to historyk techniki, popularyzator techniki i jej historii oraz wielkich dokonań polskich uczonych i inżynierów. Jest autorem napisanych z wielką pasją kilkudziesięciu książek i artykułów, m.in. „Przygody pionierów cywilizacji”, „Na tropach faraonów”, „Polacy światu”, „Osiągnięcia inżynierskie Wielkiej Emigracji”, „Historia techniki polskiej”.
Dla prof. Orłowskiego jednym z najbardziej twórczych okresów dla polskiej nauki było dwudziestolecie międzywojenne. Po latach zaborów świetnie wykształceni na świecie i mający już wielkie osiągnięcia ludzie wrócili, bo chcieli budować swój kraj. Jak twierdzi profesor, to wtedy trzej Polacy odcisnęli swoje piętno na światowej cywilizacji technicznej. Byli to: Ignacy Mościcki (zrewolucjonizował przemysł chemiczny oraz przesył energii elektrycznej; z chwilą gdy został prezydentem Polski, podarował krajowi prawa do swoich licznych patentów), Jan Czochralski (opracował metodę produkcji monokryształów, przez co stworzył podstawy późniejszej elektroniki) i Tadeusz Sendzimir (bez jego metod cynkowania i walcowania stali trudno sobie wyobrazić dzisiejsze samochody i lodówki).
Prawdziwym wyzwaniem stało się ostatnie dzieło, którego prof. Bolesław Orłowski jest redaktorem naukowym, a które stworzył zespół naukowców. To czterotomowy „Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki”. Słownik, mający łącznie około 2000 stron, został wydany przez IPN. Zawiera niemal 1300 biogramów Polaków, którzy rozwijali naukę i technikę niemal na całym świecie. „Podstawowym kryterium była oryginalność i oczywiście to, czy identyfikowali się z Polską i polską kulturą” – tłumaczy profesor.
Film „Fenomen polskości” zrealizowała Alina Czerniakowska, znana dokumentalistka, autorka wielu filmów, m.in. „Ojczyzna dwóch narodów”, „Humer i inni”, „Papież Polak”, „Ułani, ułani...”, „Kampinoska epopeja”, „Budujcie Civitas Christiana”, „Być dla Polski, dla Polaków...”, „Dziewczyny z tamtych lat”, „Trwajcie. Janusz Kurtyka. Instytut Pamięci Narodowej 2005–2010”, poświęcony Januszowi Kurtyce.
Koproducentami filmu są Instytut Pamięci Narodowej i Telewizja Polska. Film trwa 46 minut.
Film „Fenomen polskości” dostępny jest na kanale IPNtv.
Zapis rozmowy z prof. Bolesławem Orłowskim na portalu IPN Przystanek Historia po premierze filmu.