E-Księgarnia
Pięciu obrońców Westerplatte zostało zidentyfikowanych! Podczas obchodów 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej 1 września w Gdańsku prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda w obecności prezesa IPN dr. Jarosława Szarka oraz dyrektora Muzeum II Wojny Światowej dr. Karola Nawrockiego wręczył noty identyfikacyjne rodzinom Westerplatczyków. Szczegóły na temat poszukiwań i identyfikacji tutaj.
– 81 lat temu wybuchła II wojna światowa, wybuchła przeciwko Polsce, na skutek ataku hitlerowskich Niemiec. Tutaj, na Westerplatte, zaatakowano polskich żołnierzy. W Wieluniu niemieccy lotnicy zrzucili bomby na śpiące miasto. Czcimy dziś pamięć naszych poprzedników – mówił prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości na Westerplatte.
– To bardzo ważny moment, ponieważ miałem ten niezwykły zaszczyt, by wręczyć najbliższym bohaterów, którzy tu polegli, certyfikaty potwierdzające odnalezienie, po ponad 80 latach, szczątków ich najbliższych – podkreślił.
Delegacja IPN uczestniczyła również w ceremonii złożenia kwiatów przy Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte oraz w państwowych uroczystościach pod pomnikiem Obrońców Wybrzeża na Westerplatte.
W imieniu prezesa IPN prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk, 1 września złożył wieniec pod Pomnikiem Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Przedstawiciele Instytutu uczestniczyli w obchodach ku czci pomordowanych pocztowców organizowanych przez Pocztę Polskę.
– Losy pocztowców symbolizują tragedię wszystkich Polaków podczas II wojny światowej – podkreślił w przemówieniu prof. Golon.
Następnie delegacja IPN wzięła udział w uroczystej Mszy św. pod przewodnictwem bp. Zbigniewa Zielińskiego, odprawionej na placu Obrońców Poczty Polskiej.
Atak na budynek Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku nastąpił równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela – użycia miotaczy ognia, ładunków wybuchowych, dział i wsparcia artyleryjskiego – pocztowcy bronili dostępu do budynku Poczty Polskiej przez czternaście godzin.
***
W 81. rocznicę wybuchu II wojny światowej prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk, w imieniu prezesa IPN złożył również kwiaty pod pomnikiem wybitnego dowódcy, polskiego bohatera, generała Stanisława Maczka.
***
Przy budynku Dyrekcji Kolei w Gdańsku odbyły się uroczystości upamiętniające harcmistrza Jana Ożdżyńskiego. Jan Ożdżyński (1903–1939) był prawdopodobnie pierwszą polską ofiarą II Wojny Światowej w Gdańsku. Zginął na posterunku, w gmachu, który w tamtym czasie mieścił wiele polskich instytucji, w tym także komendy harcerzy.
W uroczystości wzięła udział prezydent Miasta Gdańsk Aleksandra Dulkiewicz, która wygłosiła okolicznościowe przemówienie. Życiorys harcmistrza przedstawił z kolei druh Bogdan Radys (członek Gdańskiej Rady Pamięci). Kwiaty pod tablicą upamiętniającą Jana Ożdżyńskiego złożyła delegacja Instytutu Pamięci Narodowej, na czele z dyrektorem Biura Edukacji Narodowej Adamem Hlebowiczem i naczelnikiem Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Krzysztofem Drażbą.
***
Uroczystości upamiętniające wybuch II Wojny Światowej odbyły się również, tradycyjnie o godz. 10, przy budynku dawnej Victoriaschule. W tym miejscu w dniach 1-15 września 1939 r. Niemcy przytrzymywali i torturowali polskie elity z Wolnego Miasta Gdańska.
Uroczystość poprowadził Piotr Mazurek, prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska. Obecni byli na nim nieliczni świadkowie historii, rodziny Polaków z Wolnego Miasta Gdańska, wiele delegacji. Miasto Gdańsk reprezentował zastępca prezydent Gdańska Piotr Grzelak.
Kwiaty pod pamiątkową tablicą złożyła delegacja Instytutu Pamięci Narodowej, na czele z dyrektorem Biura Edukacji Narodowej Adamem Hlebowiczem i naczelnikiem Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Krzysztofem Drażbą.
-
plutonowy Adolf Petzelt (1906–1939)
Urodzony 17 listopada 1906 r. w Kałuszu. Syn Edwarda i Marianny z domu Płoskonka. -
kapral Bronisław Perucki (1915–1939)
Urodzony w 1915 r. (dokładna data nie jest znana) najprawdopodobniej we wsi Rączki w świętokrzyskim. Syn Kacpra i Katarzyny z domu Gaj. -
kapral Jan Gębura (1915–1939)
Urodzony 20 czerwca 1915 r. w Połągwi. Syn Józefa i Walerii z domu Klepacz. -
starszy strzelec Władysław Okrasa (1916–1939)
Urodzony 2 października 1916 r. w Skolimowie pod Warszawą. Syn Tomasza i Sabiny z domu Munch. -
legionista Józef Kita (1915–1939)
Urodzony w 1915 r. (dokładna data nie jest znana) w Sędziszowie, pow. Jędrzejów. Syn Andrzeja i Marianny.
Rozbudowane biogramy Westerplattczyków można znaleźć na stronie internetowej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
- Godz. 4.00 – delegacja IPN weźmie udział w ceremonii złożenia kwiatów przy Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte;
- Godz. 4.45 – pod pomnikiem Obrońców Wybrzeża na Westerplatte odbędzie się główna uroczystość z udziałem przedstawicieli IPN. Żołnierze Wojska Polskiego i zaproszeni goście odśpiewają Hymn Rzeczypospolitej Polskiej. Zgromadzonych uczestników powita gospodarz uroczystości, Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej. Szczególnym momentem obchodów ma być zapalenie Znicza Pokoleń przez m.in. kombatantów, harcerzy, weteranów i żołnierzy;
- Godz. 9.00 – delegacja IPN weźmie udział w uroczystości pod tablicą upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego (budynek Dyrekcji Kolei, ul. Dyrekcyjna 2–4). Harcmistrz Jan Ożdżyński jest prawdopodobnie pierwszą ofiarą II wojny światowej w Gdańsku. W latach 1937–1939 pracował w Wolnym Mieście Gdańsku. Aktywnie działał w Gdańskiej Chorągwi ZHP, pełnił także funkcję referenta Polskiej Rady Sportowej. Ta ostatnia była przykrywką dla działających w Wolnym Mieście Gdańsku w konspiracji struktur Związku Strzeleckiego. Była to jedyna ofiara śmiertelna wśród Polaków tego dnia, poza Westerplatte oraz gmachem Poczty Polskiej w Gdańsku na Heveliusplatz. Chociaż same okoliczności jego śmierci pozostają nadal nieznane, to pewne przesłanki pozwalają sądzić, że zginął on z bronią w ręku. Tablica, ufundowana w 1986 roku, zlokalizowana jest na gmachu Dyrekcji Kolei w Gdańsku. Budynek przed wojną mieścił polskie instytucje, w tym Komendy Gdańskich Chorągwi Harcerek i Harcerzy.
- Godz. 10.00 – delegacja IPN weźmie udział w modlitwie i złoży kwiaty pod Victoriaschule (dziś budynek Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Kładki 24). To w Victoriaschule w dniach 1-15 września 1939 r. Niemcy torturowali i zamęczyli działaczy polskich w Wolnym Mieście Gdańsku. Szacuje się, że liczba aresztantów sięgała nawet 3 tys. osób. Część z nich została później przetransportowana m.in. do niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Do udziału w modlitwie oraz złożenia kwiatów przy tablicy upamiętniającej Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach drugiej wojny światowej zapraszają prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz i prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska Piotr Mazurek;
- Godz. 12.00 – na placu Obrońców Poczty Polskiej przedstawiciele IPN wezmą udział w uroczystej Mszy św. w intencji poległych pocztowców. Po jej zakończeniu zaplanowano wystąpienia oficjalne, oddanie hołdu poległym oraz złożenie wieńców. Atak na budynek Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku nastąpił równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela – użycia miotaczy ognia, ładunków wybuchowych, dział i wsparcia artyleryjskiego – pocztowcy bronili dostępu do budynku Poczty Polskiej przez czternaście godzin;
- Godz. 14.00 – w Muzeum II Wojny Światowej rozpocznie się konferencja naukowa „Polegli na Westerplatte. Groby i szczątki westerplatczyków w świetle badań archeologicznych, genetycznych i historycznych oraz w kontekście procedur prawnych”. Partnerem wydarzenia jest Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku. Wśród prelegentów prok. Tomasz Jankowski, naczelnik OKŚZpNP w Gdańsku;
- Godz. 16.00 – delegacja IPN złoży kwiaty na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na gdańskiej Zaspie. Na zakończenie uroczystości Cappella Gedanensis wykona pieśni patriotyczne.