Rodzina Malinowskich przygarnęła i dała schronienie dwóm żydowskim kobietom, które w lutym 1945 r. uciekły z kolumny więźniarek filii obozu KL Stutthof, gnanych w ewakuacyjnym Marszu Śmierci. Skrajnie wyczerpane, zawszone, zagłodzone więźniarki, przyprowadzone przez sąsiada do Heleny i Józefa Malinowskich, zostały otoczone w ich ubogim domu opieką, mimo, że za udzielenie pomocy, całej rodzinie groziła śmierć z rąk Niemców. Żydówki ukrywane były przez kilka tygodni, aż do przejścia frontu. Aby pamięć o heroicznym czynie rodziny Malinowskich przetrwała, IPN ufundował obelisk z inskrypcją, przypominającą o ich bezinteresownym poświęceniu i bohaterstwie, który stanął przed świetlicą sołecką w Leśnej Jani.
W uroczystości odsłonięcia obelisku wzięło udział około 150 osób, reprezentujących władze państwowe i samorządowe, przedstawicieli instytucji kultury i stowarzyszeń oraz mieszkańców wsi i gminy. Obecna była także rodzina Heleny i Józefa Malinowskich, a przede wszystkim ich córki Maria Żurawska i Rita Malinowska, a także wnuki i prawnuki. Wśród gości byli również Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin, fundator upamiętnienia dyrektor IPN Oddział w Gdańsku Karol Piskorski, współorganizator uroczystości wójt Gminy Smętowo Graniczne Anita Galant, Komendant Placówki Straży Granicznej w Gdańsku płk. Sławomir Majstrowicz, zastępca Komendanta Wojewódzkiego Policji insp. Konrad Kobierski, starosta powiatu starogardzkiego Kazimierz Chyła, radni powiatowi i gminni. Uroczystość uświetniła obecność pocztów sztandarowych OSP z Kamionki i Leśnej Jani oraz Szkoły Podstawowej im. Ks. Pawła Szynwelskiego w Smętowie Granicznym i Szkoły Podstawowej im. Dzieci Potulic w Kamionce. Druhny z Gdańsko-Kociewskiego Hufca Harcerek „Więźba” trzymały wartę przy polskiej fladze zaciągniętej na maszt, a żołnierze 7 Brygady Wojsk Terytorialnych wystawili posterunek przy obelisku.
Podczas uroczystości głos zabrał minister Jarosław Sellin, który mówił o skali zaangażowania Polaków w ratowanie Żydów w czasie II wojny światowej przed zagładą z rąk niemieckich. Dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku Karol Piskorski podkreślił, że przekazywanie wiedzy i stanie na straży pamięci o takich ludziach jak Józef i Helena Malinowscy, którzy wiedzeni chrześcijańskim obowiązkiem miłosierdzia, otworzyli swój dom dla potrzebujących pomocy, jest naszą powinnością, a Instytut Pamięci Narodowej stoi i będzie stać na straży tej pamięci. Pogratulował również córkom bohaterów uroczystości wspaniałych rodziców, z których Polska może być dumna. Głos zabrali także wójt Gminy Smętowo Graniczne Anita Galant, prof. Piotr Kostyło, członek Komitetu Pamięci Walk i Męczeństwa przy IPN oraz Kazimierz Janiak, który w imieniu posła Kazimierza Smolińskiego wręczył rodzinie Heleny i Józefa Malinowskich Medal Pamiątkowy Sejmu RP.
Uroczystość przy pomniku została poprzedzona Mszą św. w Kościele pw. Świętej Trójcy w Kościelnej Jani. Była to msza dziękczynna za dar życia Heleny i Józefa Malinowskich oraz przykład jaki pozostawili po sobie potomnym. Celebrans, ks. Łukasz Pałubicki, proboszcz tutejszej parafii podkreślił w homilii, że Helena i Józef Malinowscy powinni być dla młodego pokolenia przykładem bohaterów i inspiracją do rozważań o prawdziwym heroizmie.
Oprac. Anna Kołakowska, fot. Anna Lewandowska