Nawigacja

Aktualności

Najstarsze zachowane w Polsce upamiętnienia Powstania Warszawskiego – Dąbrówno, Słupsk, 29 lipca 2022

Z okazji 78. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku przybliża najstarsze w Polsce zachowane upamiętnienia powstania, znajdujące się na terenie województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego.

Jednym z upamiętnień Powstania Warszawskiego jest Kapliczka Maryjna w miejscowości Dąbrówno (pow. ostródzki) poświęcona poległym w powstaniu sierpniowym (jak dawniej mówiono) w Warszawie w 1944 r. Kapliczka znajduje się przy ul. Ostródzkiej naprzeciwko Gminnego Centrum Kulturalno-Bibliotecznego. Została odsłonięta 1 sierpnia 1946 r. w drugą rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.

Jej inicjatorem i fundatorem był Mikołaj Wasik - żołnierz Armii Krajowej o ps. „Wąsaty”. Wraz z córką Zofią ps. „Zosia” podczas powstania służył w kompanii rezerwowej w I Obwodzie „Radwan” zgrupowania „Chrobry II” w Śródmieściu. Córka była łączniczką, zginęła w powstaniu. W latach 1945-1948 piastował funkcję wójta w Dąbrównie. Mikołaj Wasik zmarł w 1977 r. Spoczywa na Cmentarzu Bródzieńskim w Warszawie.

W kapliczkę wmurowana została marmurowa tablica z napisem: „W drugą rocznicę Powstania Sierpniowego 1944 roku w Warszawie / Ku uczczeniu pamięci poległych. Dąbrówno 1946 r.”.

                         

Drugim upamiętnieniem jest pomnik Powstańców Warszawskich, znajdujący się w Słupsku na Placu Powstańców Warszawskich przy ul. Szarych Szeregów. Składa się z dwóch elementów architektonicznego i rzeźbiarskiego: muru z cegły gotyckiej oraz usytuowanej na cokole postaci poległego w walce powstańca. Trzyma on w jednej dłoni granat, a drugą rękę opiera na tarczy z herbem Warszawy, na którym widnieje Syrenka.

Nad powstańcem pochyla się orzeł, zakładający mu na głowę wieniec laurowy, a u stóp klęczy płaczące dziecko. W centralnej części w lico muru wkomponowano płaskorzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego na tle płonącego placu Zamkowego w Warszawie. Za jego plecami dostrzec można orła w koronie, a nad krzyżem napis „Powstanie Warszawa 1 VIII – 2 X 1944”. Od czoła postumentu umieszczono inskrypcję z brązu: „BOHATEROM WARSZAWY – SŁUPSK”. Pomnik ten został odsłonięty 15 września 1946 roku.

Inicjatorem budowy pomnika był ks. Jan Zieja, uczestnik powstania, kapelan Szarych Szeregów, Michał Issajewicz ps. „Mis” wraz z innymi powstańcami warszawskimi, którzy po II wojnie światowej zamieszkali w Słupsku. Środki na budowę pomnika pochodziły ze społecznej zbiórki wśród ówczesnych mieszkańców Słupska. Monument jest dziełem rzeźbiarskim Jana Małety.

 

             

 

W związku z 78. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego Sylwia Chomicz z Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku złożyła kwiaty pod pomnikami oddając hołd tym, którzy walczyli o wolną i niepodległą Polskę.

 

        

 

Opracowała: Sylwia Chomicz, OBUWiM IPN w Gdańsku

do góry