E-Księgarnia
Powstanie Warszawskie jest jednym z najważniejszych wydarzeń w naszej najnowszej historii i pamięć o nim powinna być podtrzymywana nie tylko w Warszawie, ale w każdym miejscu w Polsce. W tym roku hołd powstańcom złożymy m.in. oglądając wspólnie jeden z najlepszych polskich filmów wyprodukowanych tuż po wojnie – „Zakazane piosenki”.
Biuro Wydarzeń Kulturalnych Instytutu Pamięci Narodowej podjęło współpracę z ośrodkami kultury w ośmiu miejscowościach w całej Polsce w celu wspólnego uczczenia rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Efektem są seanse filmowe, na które zapraszamy 1 sierpnia 2022:
- BUSKO-ZDRÓJ – Buskie Samorządowe Centrum Kultury w Busku-Zdroju, Kino Zdrój, ul. Mickiewicza 22, godz. 18:00
- CHEŁMNO – Chełmiński Dom Kultury, Kinoteatr Rondo, ul. Dworcowa 23, godz. 17:00
- KRASNYSTAW – Krasnostawski Dom Kultury, ul. Okrzei 10, godz. 17:00
- LEŻAJSK – Miejskie Centrum Kultury w Leżajsku, ul. Mickiewicza 35, godz. 17:00
- LĘBORK – Lęborskie Centrum Kultury, Kino Fregata, ul. Gdańska 12, godz. 18:00
- OPOCZNO – Miejski Dom Kultury w Opocznie, ul. Biernackiego 4, godz. 17:00
- SANDOMIERZ – Sandomierskie Centrum Kultury, Kino Starówka, ul. Rynek 25, godz. 18:30
- SANOK – Sanocki Dom Kultury, ul. Mickiewicza 24, godz. 18:00
„Zakazane piosenki” są filmem absolutnie wyjątkowym i to z kilku powodów. Jest to pierwszy polski film fabularny, jaki trafił do kin po zakończeniu II wojny światowej. Chociaż wcześniej rozpoczęły się prace nad kilkoma innymi projektami, jak chociażby „Robinson warszawski” czy „Dwie godziny”, to z różnych powodów nie zdołały one wyprzedzić „Zakazanych piosenek”. Pierwotnie film, który stanowił owoc połączonych sił scenarzysty Ludwika Starskiego i reżysera Leonarda Buczkowskiego, miał być jedynie krótkim filmem dokumentalnym, stanowiącym zbiór piosenek, które towarzyszyły ludności Warszawy w latach okupacji niemieckiej. W tej formie film został zrealizowany jeszcze w 1945 roku. Podjęto jednak decyzję, aby przekształcić go w pełnometrażowy film fabularny. Stał się opowieścią o przeżyciach wojennych muzyka, który w okupowanej Warszawie założył orkiestrę uliczną. Wraz z siostrą działał także w organizacji podziemnej. Zdjęcia zostały zrealizowane w 1946 roku i „Zakazane piosenki” doczekały się fabularnej premiery w styczniu roku 1947. Co ciekawe, znaczna część zdjęć do filmu kręcona była nie w Warszawie, lecz w Łodzi, gdzie mieszkali zarówno autor scenariusza, jak i reżyser. Po premierze, która odbyła się w warszawskim kinie Palladium, film trafił na ekrany kin w całej Polsce. Pomimo ogromnego zainteresowania, jakim się cieszył, nie spotkał się z uznaniem krytyków, a i sami widzowie dość sceptycznie go oceniali. Podstawowym zarzutem było to, że wydawał się zbyt lekki w przekazie. Nie ukazywał dostatecznie dramatu okupowanej stolicy i bestialstwa niemieckich oprawców, w niewielkim również stopniu pokazywał rolę Armii Czerwonej w walkach o Warszawę, co stanowiło poważny problem dla umacniających swą pozycję władz komunistycznych. Film poddano więc rekonstrukcji, około pół godziny materiału usunięto i nakręcono od nowa. Tym sposobem „Zakazane piosenki” doczekały się trzeciej już premiery w listopadzie 1948 roku. Zmiany dotyczyły między innymi silniejszego zaakcentowania brutalności okupantów oraz włączenia dokumentalnych materiałów filmowych z zajmowania stolicy przez dywizję kościuszkowską. Udało się natomiast zachować charakter filmu stanowiącego antologię piosenki okupacyjnej bez tworzenia atmosfery propagandowej na potrzeby nowych władz. „Zakazane piosenki” do czasu wejścia do kin w latach 60. „Krzyżaków” były najchętniej oglądanym polskim filmem. Warto również wspomnieć o postaci Romana Palestra, wybitnego polskiego kompozytora, który odpowiadał za opracowanie muzyczne „Zakazanych piosenek”. W niedługim czasie po zakończeniu zdjęć musiał wyemigrować z kraju, a jego twórczość przed długie lata była w Polsce zakazana.