E-Księgarnia
W br. przypada 102. rocznica plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu. Uroczystości rozpoczęły się od złożenia kwiatów przy pomniku w Lubstynku, przy którym świętowaliśmy 100. rocznicę plebiscytu. Pomnik został ufundowany przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku.
Kwiaty złożył gospodarz wydarzenia i organizator uroczystości wójt gminy Lubawa Tomasz Ewertowski. W imieniu Oddziału IPN w Gdańsku w uroczystości uczestniczył Mateusz Dąbrowski z Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa. Wśród gości wydarzenia był także obecny poseł Robert Gontarz.
Główna część wydarzenia odbyła się w Złotowie. W historycznym kościele św. Barbary odbyła się uroczysta Msza święta. Następnie z tytułu odsłonięcia tablicy poświęconej historii plebiscytu (przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku), okolicznościowe przemówienie wygłosił prof. Mirosław Golon, zastępca dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku.
Ta tablica w Złotowie będzie służyła nie tylko pamięci mieszkańców Złotowa i Lubstynka [...], ale także całej społeczności, wszystkich naszych rodaków sprzed lat stu, którzy sprzeciwili się germanizacji i w dużej mierze zrobili to solidnie – podkreślił.
Dalsza część uroczystości odbyła się w Szkole Podstawowej im. Orła Białego. W jej programie znalazły się słowo dyrektor szkoły Justyny Kwiatkowskiej, montaż słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów. wystąpienie wójta gminy Lubawy Tomasza Ewertowskiego oraz prelekcja Przemysława Olstowskiego, prof. Instytutu Historii PAN, członka Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przy Oddziale IPN w Gdańsku. Słowo wygłosił także prof. UMK Józef Binnebesel, krewny zasłużonego złotowskiego proboszcza Jana Chabowskiego, wnuk obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku we wrześniu 1939 r.
Gdy myślę o plebiscycie, odczuwam ogromną wdzięczność dla tego typu ludzi i postaw, którzy w tych warunkach jakie wytworzyły się po plebiscycie, musieli wyjechać [z Prus Wschodnich] do Polski – mówił prof. Przemysław Olstowski, wspominając prześladowania Polaków, którzy za swoją przywiązanie do Polski zapłacili wysoką cenę.
Przedstawiciele IPN złożyli tego dnia kwiaty również przy dwóch lokalnych upamiętnieniach plebiscytu: w Złotowie i Groszkach.
O PLEBISCYCIE
Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu został przeprowadzony 11 lipca 1920 roku w wyniku ustaleń traktatu pokojowego w Wersalu (kończącego I wojnę światową). Jego celem było ustalenie przynależności terytorialnej obszarów, które – według strony polskiej – ze względów historycznych oraz etnicznych powinny zostać przyznane odradzającej się Rzeczypospolitej.
Wynik plebiscytu okazał się z wielu względów niekorzystnych dla Polski. Wpływ na to miały czynniki zewnętrzne, takie jak tocząca się wojna polsko-bolszewicka, intensywna i często niezgodna z prawem działalność administracji i ludności niemieckiej, a także nasilona przez kilkadziesiąt lat akcja germanizacyjna. Do Polski powróciło tylko kilka przygranicznych miejscowości.
Zapraszamy do zapoznania się z wystawą IPN Gdańsk dot. plebiscytu (w załączniku).