Na Targu Drzewnym w Gdańsku (przy pomniku Jana III Sobieskiego) odbyło się uroczyste otwarcie wystawy elementarnej IPN „Powstania śląskie 1919–1921”, przygotowanej przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.
Prezentacji dokonał prof. Mirosław Golon, dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku, w obecności wojewody pomorskiego Dariusza Drelicha, zastępcy dyrektora Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Gdańsku Beaty Liberadzkiej, przedstawicieli Stowarzyszenia „Godność” i mediów. Wydarzenie poprowadził Krzysztof Drażba, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku. Jako pierwszy przemówił prof. Mirosław Golon:
III powstanie śląskie wygrało [...] pokazało siłę, przygotowało całe podglebie aby ostatecznie uzyskać dużą część Śląska i większość mieszkańców polskiej narodowości znalazło się w granicach państwa polskiego.
Przedstawiciel IPN podkreślał także związki Śląska z Pomorzem:
Gospodarki naszych regionów były przez całe dwudziestolecie [międzywojenne] a i później po II wojnie światowej, bardzo mocno związane. To my byliśmy oknem na świat – przez porty Gdyni, a później Gdańska – dla śląskich bogactw.
Głos zabrał także wojewoda pomorski Dariusz Drelich:
Śląsk dołączył do [odrodzonej] Rzeczypospolitej dużo później niż Pomorze i w dużo bardziej dramatycznych okolicznościach i z jeszcze większą ofiarą – podkreślił.
Okolicznościową monetę poświęconą III powstaniu śląskiemu zaprezentowała zastępca dyrektora Oddziału Okręgowego NBP Beata Liberadzka, przekazując po egzemplarzu na ręce wojewody pomorskiego oraz dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku. Gdański oddział NBP jest także fundatorem monet – nagród na okolicznościowy quiz wiedzy o powstaniach śląskich, przygotowany wspólnie przez gdański i katowicki IPN.
Na rocznicę zbliżającej się 230. rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 Maja zebrani, w tym wojewoda pomorski, dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku, a także zastępca dyrektora Oddziału Okręgowego NBP oraz przestawiciel Stowarzyszenia „Godność”, złożyli wieńce pod pomnikiem Jana III Sobieskiego.
Ekspozycja „Powstania śląskie 1919–1921” powstała w ramach projektu wystaw elementarnych IPN i ma charakter edukacyjny. Dzięki temu w przystępny sposób przybliża historię Górnego Śląska osobom do tej pory niezainteresowanym tą tematyką i nieznającym specyfiki regionu.
Opowiada o najważniejszych wydarzeniach z lat 1918–1922, które doprowadziły do podziału obszaru między dwa rywalizujące o niego kraje: pokonane w I wojnie światowej Niemcy oraz odrodzoną po latach zaborów Rzeczpospolitą. Składa się z 5 ekspozytorów, z których każdy zbudowany jest z 3 plansz. Każda plansza prezentuje osobne zagadnienie, łącznie tworząc jednak narracyjną opowieść o Górnym Śląsku okresu powstań śląskich i plebiscytu.
Autor: Aleksandra Korol-Chudy
Koncepcja graficzna serii: Aleksandra Kaiper-Misztułowicz
Projekt graficzny i skład: Aleksandra Korol-Chudy
Recenzja: dr Mirosław Węcki, dr hab. Filip Musiał
***
Zachęcamy do zapoznania się z materiałami edukacyjnymi na temat powstań śląskich:
- Infografiki dotyczące powstań i plebiscytu (pliki do pobrania);
- Galeria plakatu powstańczego (pliki do pobrania);
- Wystawa elementarna „Powstania śląskie 1919-1921” (pliki do pobrania w języku polskim i angielskim);
- Materiały edukacyjne dla nauczycieli „Powstania śląskie 1919-1921” (pliki do pobrania);
- Kolorowanka dla najmłodszych „Pokoloruj historię. Górny Śląsk w czasie powstań śląskich”;
- Reprint mapy „Wyniki plebiscytu śląskiego (20 marca 1921)” (do samodzielnego wydrukowania);
- Audycje Polskiego Radia Katowice we współpracy z IPN z cyklu „Z myślą o Niepodległej” (link do jednej z przykładowych audycji). Audycje ok. 10 min.;
- Dodatki prasowe poświęcone I i II powstaniu śląskiemu (pliki do pobrania);