Nawigacja

Aktualności

40 lat temu, 25 kwietnia 1981 r., zostało zarejestrowane Zjednoczenie Patriotyczne „Grunwald”

Było to stowarzyszenie polityczne o charakterze narodowo–komunistycznym, grupujące osoby o poglądach nacjonalistycznych. W zasobie Archiwum IPN Gdańsk znajdują się dokumenty dotyczące organizacji.

Zjednoczenie Patriotyczne „Grunwald” – było to stowarzyszenie polityczne o charakterze narodowo–komunistycznym, grupujące osoby o poglądach nacjonalistycznych, ale akceptujących ustrój PRL i władzę komunistyczną. Jego członkami były głównie osoby bezpartyjne, ale cieszyło się poparciem Komitetu Warszawskiego PZPR i prominentnych działaczy, jak Stefan Olszowski czy Stanisław Kociołek.

Zjednoczenie Patriotyczne „Grunwald” atakowało część działaczy „Solidarności” i organizacji opozycyjnych: Jacka Kuronia, Adama Michnika czy Bronisława Geremka, akcentując ich działalność w organizacjach komunistycznych okresu stalinowskiego albo powiązania rodzinne.

W 1981 r. do „Grunwaldu” należało około 1200 osób, w jego szeregach było wielu wojskowych i oficerów MO, powiązanych ze środowiskiem „partyzantów” Mieczysława Moczara, choć sam Moczar  odcinał się od działalności Zjednoczenia. Do jego czołowych działaczy należeli: gen. Franciszek Cymbarewicz (przewodniczący Rady Naczelnej), Józef Kossecki, (sekretarz ds. propagand), Bohdan Poręba (przewodniczący Rady Krajowej), Mieczysław Trzeciak (sekretarz generalny).

W następnych latach Zjednoczenie Patriotyczne „Grunwald” ulegało stopniowym podziałom i dezintegracji (ostatecznie zakończyło działalność w 1995 r.) i dziś najbardziej znane jest z szyderczego obrazu zawartego w filmach i serialach Stanisława Barei („Miś”, „Alternatywy 4”, „Zmiennicy”).

W zasobie Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku znajduje się parę dokumentów dotyczących Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”. Jedną z nich jest notatka zastępcy kierownika Departamentu Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego MSW rozesłana do komend wojewódzkich MO w całym kraju informująca o rejestracji Zjednoczenia, jego strukturze i celach działania. Także m.in. w sprawie obiektowej „Klan” dotyczącej rozpracowania NSZZ „Solidarność” można odnaleźć wzmianki o „Grunwaldzie”. W materiałach otrzymanych od Romana Jankowskiego znajduje się także korespondencja jednego z najbardziej znanych „grunwaldowców”, reżysera Bohdana Poręby z I sekretarzem KW PZPR w Gdańsku. Natomiast świadectwem stosunku organizacji opozycyjnych do Zjednoczenia są przekazane nam w darze przez Elżbietę Heybowicz i Barbarę Jurewicz satyryczna przeróbka jednego z periodyków „Grunwaldu” pt. „Rzeczywistość” obnażającej antysemickie poglądy jego członków.

Oprac. Robert Chrzanowski

do góry