E-KsięgarniaZapraszamy na premierę dyskusji o relacjach polsko-węgierskich w XX wieku w kontekście książki IPN „Henryk Sławik 1894-1944. Biografia socjalisty” autorstwa dr. Tomasza Kurpierza.
Kim był Henryk Sławik? Jak układały się jego relacje z Józsefem Antallem? W jakich okolicznościach wpadł w ręce hitlerowców i co stało się później ? Dlaczego komuniści wymazali go z historii?
Na te i inne pytania odpowiedzieli: dr Tomasz Kurpierz (OBBH IPN Katowice) oraz dr Miklós Mitrovits (Nemzeti Közszolgálati Egyetem, Közép-Európa Kutatóintézet / Eötvös Loránd Kutatóhálózat Bölcsészettudományi Kutatóközpont Történettudományi Intézet). Dyskusję poprowadził dr Michał Przeperski (OBBH IPN Gdańsk).
Słowo wstępne wygłosili: prof. Mirosław Golon (dyrektor IPN Oddział w Gdańsku), dr Pál Attila Illés (Konsul Generalny Węgier w Gdańsku).
Książka przedstawia społeczną, zawodową i polityczną działalność Henryka Sławika (1894–1944). Urodził się w Szerokiej na Górnym Śląsku, w rodzinie chłopskiej. Przed 1914 r. pracował jako robotnik m.in. w Altonie k. Hamburga, w czasie I wojny światowej był żołnierzem armii niemieckiej i jeńcem w obozie na Syberii. Po 1918 r. walczył w powstaniach śląskich i aktywnie uczestniczył w kampanii przed plebiscytem mającym zadecydować o przynależności państwowej tego regionu. W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. dynamicznie działał na Górnym Śląsku w Polskiej Partii Socjalistycznej, był wieloletnim redaktorem „Gazety Robotniczej”, radnym miejskim i członkiem Śląskiej Rady Wojewódzkiej, prezesem Syndykatu Dziennikarzy Polskich Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego oraz członkiem wielu komitetów i towarzystw społecznych. W 1939 r. los rzucił go, podobnie jak kilkadziesiąt tysięcy polskich uchodźców, na Węgry, gdzie na skutek niezwykłego splotu wydarzeń stanął na czele polskiego komitetu. Współpracował zwłaszcza ze swym przyjacielem Józsefem Antallem, wysokim urzędnikiem w tamtejszym MSW. Znakomicie organizując jawną i tajną opiekę nad rzeszą wojennych uciekinierów, obaj przyczynili się do uratowania tysięcy osób, w tym wielu polskich Żydów. Po wkroczeniu Niemców na Węgry w marcu 1944 r. Sławik musiał się ukrywać, wpadł jednak w ręce hitlerowców i po brutalnym śledztwie został wywieziony do obozu w Mauthausen-Gusen. Tam 23 sierpnia 1944 r. powieszono go wraz z kilkoma jego współpracownikami. W 1990 r. uhonorowany został tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, a w 2010 r. odznaczony Orderem Orła Białego.
