Nawigacja

Aktualności

101. rocznica powrotu Torunia do wolnej Polski – 17–18 stycznia 2020

Dyrektor IPN Gdańsk prof. Mirosław Golon oddał cześć Pomorskim Ojcom Niepodległości.

Dokładnie 17 stycznia 1920 roku rozpoczął się proces przejmowania Pomorza oraz niektórych ziem przyległych przez władze odradzającej się Polski. W tym dniu zajęty został m.in. Golub nad Drwęcą (współcześnie połączony z Dobrzyniem), południowomazurskie Działdowo, czy też leżące między Inowrocławiem a Toruniem miasto Gniewkowo. To właśnie w Gniewkowie doszło do przypadkowego starcia polsko-niemieckiego, którego konsekwencją była śmierć plutonowego Gerarda Pająkowskiego (1894-1920).

– Grób tego powstańca wielkopolskiego, młodego żołnierza jednej z kolumn Frontu Pomorskiego, którą na kierunku toruńskim dowodził ówczesny pułkownik Stanisław Skrzyński (1877-1935) jest dziś jednym z ważnym miejsc pamięci na toruńskim Cmentarzu Garnizonowym, upamiętniającym styczniowe dni niezwykłego roku 1920. Znajduje się na wielkiej kwaterze wojskowej wśród licznych grobów żołnierzy polskich, którzy w 1920 roku i w następnych latach ponieśli śmierć w służbie Ojczyźnie. Tuż obok znajduje się obelisk dedykowany wszystkim walczącym o Polskę w latach 1918-1921  – podkreśla prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk.

To właśnie od tego obelisku oraz grobu plutonowego Pająkowskiego delegacja IPN z okazji 101. rocznicy powrotu Pomorza do Polski rozpoczęła symboliczne uroczystości.

– W tym roku, w przeciwieństwie do ubiegłego, gdy było niezwykle liczne, a wręcz ogromne grono uczestników i gości, nie mogą odbyć się nawet niewielkie spotkania. Jednak chociaż symboliczną wiązanką biało-czerwonych kwiatów wypada wspomnieć naszych przodków i ich wielkie osiągnięcie sprzed 101 lat – mówi dyrektor IPN Gdańsk.

– IPN zdołał się rok temu mocno włączyć do obchodów w województwie kujawsko-pomorskim, m.in. prezentując ważną wystawę „»Należy stworzyć niepodległe państwo polskie […] z wolnym dostępem do morza«. Powrót Pomorza i Kujaw do Polski 1918-1920” w wielu miastach regionu (w styczniu 2020 roku m.in. w Golubiu-Dobrzyniu, Chełmnie, Działdowie, Toruniu i Grudziądzu), popularyzując wydaną w masowym nakładzie odznakę Frontu Pomorskiego generała Józefa Hallera oraz różne publikacje nawiązujące do rocznicy. Ogromna była też skala rocznicowych działań IPN w północnej części Pomorza, szczególnie na terenie dzisiejszego Trójmiasta oraz w Pucku, gdzie 10 lutego 1920 roku odbyło się, m.in. z udziałem generała Hallera oraz pułkownika Skrzyńskiego uroczyste zwieńczenie przyłączenia regionu, pięknie nazwanego Zaślubinami Polski z Morzem – wylicza prof. Golon.

W ramach toruńskiej trasy miejsc pamięci, które wiążą się z odzyskaniem niepodległości, delegacja Instytutu Pamięci Narodowej złożyła kwiaty także pod pomnikami marszałka Józefa Piłsudskiego, generała Józefa Hallera, oraz pierwszego wojewody pomorskiego Stefana Łaszewskiego.

– Warto w tym miejscu podkreślić, że te upamiętnienia zbudowano (Piłsudskiemu w 2000 roku, Hallerowi w 2012), lub odbudowano dopiero po 1989 roku (pomnik Łaszewskiego z 1925 roku zburzyli Niemcy podczas okupacji, odbudowano dopiero w 1997 roku) – zaznacza dyrektor IPN Gdańsk.

Należy podkreślić, że skromna z powodu epidemii próba przypomnienia przez IPN o 101. rocznicy niezwykle ważnych wydarzeń, z zachowaniem obowiązujących norm sanitarnych, będzie kontynuowana w najbliższych tygodniach, m.in. w Bydgoszczy 20 stycznia oraz w Gdyni i Pucku 10 lutego. Szczegóły zostaną zamieszczone w kolejnych komunikatach.

Przypominamy też, że biogramy Pomorskich Ojców Niepodległości znalazły się w interaktywnej publikacji IPN Gdańsk i Radia Gdańsk. W środku znajdują 33 życiorysy, a także audycje, których można posłuchać bezpośrednio poprzez kody QR umieszczone w wydawnictwie. Zapraszamy do pobrania.

do góry