E-Księgarnia
[Na wystawie] widzimy płonącą wieś, rozpaczających ludzi, płaczące dzieci. Absolutny unikat. Wsi ubecy spalili więcej, natomiast żadna inna wieś nie została w ten sposób sfotografowana. To jest absolutnie unikatowy dokument, chociaż samo wydarzenie nie jest unikatowe, bo niestety mieliśmy znacznie więcej takich wydarzeń. Warto popatrzeć, zobaczyć, jak to naprawdę wyglądało – podkreślał prof. Tomasz Panfil w wywiadzie udzielonym przed wydarzeniem dla telewizji internetowej Festiwalu NNW.
W otwarciu wystawy wzięli udział prof. Tomasz Panfil (Instytut Pamięci Narodowej), Sławomir Rybałtowski i Marcin Łaguna (wójt Wąwolnicy). Uczestnicy wydarzenia przedstawili splot wydarzeń, które doprowadziły do tego, że w miejscu pacyfikacji wsi znalazł się amerykański fotografik John Vachon, a historię pozyskania zdjęć.
Na wydarzeniu byli obecni przedstawiciele Centralnego Biura Antykorupcyjnego: Urszula Laure i Andrzej Ptak (dyrektor Delegatury CBA w Gdańsku). To z ich inicjatywy powstała wystawa. Prof. Tomasz Panfil udzielił odpowiedzi na pytanie, dlaczego to właśnie CBA zdecydowało się na przygotowanie wystawy:
Spalenie Wąwolnicy ukazuje, do czego prowadzi bezkarność władzy.
Wtórowała mu Urszula Laure z CBA podkreślając, że nasza młoda formacja buduje tożsamość na prawdzie. W ten sposób nawiązała do zadania statutowego CBA, jakim jest kontrolowanie władzy. Jej bezkarność, a jej przykładem jej historia Wąwolnicy i działania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, doprowadziła do zbrodni.
Plenerowa wystawa dostępna jest do końca Festiwalu (do na placu Grunwaldzkim.
***
2 maja 1946 roku, wieś Wąwolnica została spalona przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, Urzędu Bezpieczeństwa i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Te okrutne represje były karą za współpracę mieszkańców wsi z żołnierzami podziemia niepodległościowego.
Autorem zdjęć jest amerykański fotografik John Vachon, przebywający wówczas w Polsce z misją UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) – międzynarodowej organizacji utworzonej w Waszyngtonie w celu udzielenia pomocy obszarom wyzwolonym w Europie i Azji po zakończeniu II wojny światowej.