W ramach programu edukacji historycznej „Z Historią na TY” odbyła się kolejna prelekcja pt. „Z Boga ordynansu. Konfederacja Barska 1768-1772”, którą przedstawił Piotr Szubarczyk, pracownik Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku. Spotkanie odbyło się w Muzeum Pogranicza w Działdowie. Prelegent przybliżył historię pierwszego powstania polskiego, zrywu niepodległościowego przeciw panowaniu rosyjskiemu.
– Manifest konfederacji podpisano w Barze 29 lutego 1768 roku, na kilka dni przed przyjęciem przez sejm delegacyjny haniebnego traktatu gwarancyjnego Rosją. 4 marca 1768 roku zawiązano konfederacji związek zbrojny, a na na jego czele stanęli Józef Puławski i Michał Krasiński, brat biskupa kamienieckiego Adama Krasińskiego – mówił Piotr Szubarczyk.
Prelegent wskazał, że konfederaci próbowali ratować sytuację, w której znalazła się Rzeczpospolita. Konfederacja stała się próbą ratowania suwerenności Polski. Była bezpośrednią reakcją na wymuszony przez ambasadora Rosji Nikołaja Repnina rosyjsko-polski traktat gwarancyjny z marca 1768 roku.
Prelegent stwierdził, że wśród animatorów konfederacji pojawił się Marek Jandołowicz, znany wówczas jako ksiądz Marek, superior klasztoru Karmelitów w Barze, kaznodzieja uznawany za proroak i wieszcza. Przypisuje mu się autorstwo modlitw konfederackich. Prawie przez cały okres konfederacji był więziony przez Rosjan. Przeszedł do narodowej historii za sprawą romantycznych poetów m.in. Juliusza Słowackiego – dramat „Ksiądz Marek” i Seweryna Goszczyńskiego, który napisał „Proroctwo księdza Marka”. Z dramatu Słowackiego pochodzi słynna „Pieśń konfederatów”.
Na koniec spotkania prelegent zachęcił do zgłębienia tematu, wysłuchania pieśni konfederatów barskich w wykonaniu Jacka Kaczmarskiego i Jacka Kowalskiego .
Prelekcja odbyła się przy współorganizacji Muzeum Pogranicza w Działdowie.