– Zbrodnia Katyńska była bardzo ważną częścią stalinowskiego planu całkowitego zniszczenia Polski. Jednym z najważniejszych środków służących do tego strasznego celu było wymordowanie polskich elit, jak największej grupy Polaków aktywnych politycznie, społecznie, naukowo, patriotycznie. Dotyczyło to oczywiście wszystkich oficerów, zarówno zawodowych jak i rezerwy, na których wydano bezwzględny wyrok śmierci – podkreśla prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk.
– Tak jak w zachodniej części Rzeczypospolitej zbrodniczą eksterminację realizowali już od września 1939 roku Niemcy mordując dziesiątkami tysięcy kwiat polskiego społeczeństwa, tak we wschodniej części naszej Ojczyzny swój ludobójczy plan zaczęła realizować czerwona, stalinowska Rosja. „Fabryka śmierci” w Katyńskim Lesie miała już w działaniach Stalina swoją przerażającą historię, gdy tysiącami mordowano mieszkańców obwodu smoleńskiego, w drugiej połowie lat trzydziestych, w okresie tzw. Wielkiego Terroru. W kwietniu 1940 roku ludobójczy proceder realizowany głównie siłami NKWD Obwodu Smoleńskiego został wznowiony – dodaje.
Prezentujemy działania IPN Gdańsk Delegatura IPN w Bydgoszczy w 80. rocznicę Zbrodni Katyńskiej:
IPN Gdańsk
- 5 marca w rocznicę podpisania przez Stalina i pozostałych członków Biura Politycznego WKP(b) decyzji o Zbrodni Katyńskiej z 5 marca 1940 roku, delegacja Oddziału IPN w Gdańsku na czele z dyrektorem Oddziału złożyła kwiaty pod najważniejszym katyńskim upamiętnieniem w trójmieście, czyli pod Pomnikiem na Cmentarzu Łostowickim;
Z zachowaniem wszelkich zasad ostrożności prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk, złożył kwiaty pod pomnikiem Golgota Wschodu na Cmentarzu Łostowickim, czyli pod najważniejszym i największym upamiętnieniem ofiar Zbrodni Katyńskiej na terenie Trójmiasta;
- 4 kwietnia o godz. 19.00 na antenie Radia Gdańsk odbył się wyjątkowy koncert fortepianowy polskiego wirtuoza młodego pokolenia Szymona Nehringa oraz premiera płyty Pamięć. Katyń 1940/Smoleńsk 2010. Wydarzenie współorganizowane przez IPN Gdańsk, Radio Gdańsk S.A., Muzeum II Wojny Światowej, Lotto przygotowane zostało dla uczczenia pamięci ofiar Zbrodni Katyńskiej i Tragedii Smoleńskiej;
- 6 kwietnia – „Operacja polska” NKWD 1937–1938, czyli preludium do Katynia? IPN Gdańsk zaprasza na prelekcję i prezentację online;
- 8 kwietnia w Zespole Szkół im. J. Kasprowicza w Sztumie miały odbyć się powiatowe uroczystości poświęcone 80. rocznicy Zbrodni Katyńskiej, w ramach których prelekcję miał wygłosić pracownik OBEN IPN Gdańsk; w czasie uroczystości w budynku szkoły stać również miała wystawa IPN „Zbrodnia Katyńska”. Z powodu zagrożenia epidemiologicznego uroczystość została przełożona;
- 9 kwietnia premiera publikacji IPN Gdańsk „Ocalić od zapomnienia…” z sylwetkami sylwetkami polskich jeńców wojennych obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku zamordowanych przez NKWD wiosną 1940 roku, upamiętnionych w Kadynach koło Elbląga;
- Zbrodnia Katyńska – jeden z największych, jednorazowych aktów eksterminacji, dokonanych na jeńcach wojennym w całym XX wieku. 10 kwietnia na stronie internetowej oddziału oraz w mediach społecznościowych ukazał się mini-wykład online dotyczący najważniejszych zagadnień związanych ze Zbrodnią Katyńską (prezentacja multimedialna z komentarzem edukatora IPN);
- 15 kwietnia odbędzie się wirtualna promocja materiałów edukacyjnych pt. „Śpij kolego w ciemnym grobie, niech się Polska przyśni Tobie”, poświęconych ofiarom Zbrodni Katyńskiej: materiał edukacyjny zawierający najważniejsze informacje dot. Zbrodni Katyńskiej (charakter, przebieg, geografia Zbrodni i jej skutki) oraz przykładowe sylwetki ofiar – przedstawicieli różnych zawodów i profesji. W materiale pojawią się też najważniejsze informacje o Polskich cmentarzach w Charkowie, Katyniu i Miednoje;
- 16 kwietnia w Kadynach miała odbyć się uroczystość posadzenia 80 dębów w 80. rocznicę Zbrodni Katyńskiej. OBUWiM IPN Gdańsk włączyło się do projektu „Katyń... Ocalić od zapomnienia”. Projekt polega na zasadzeniu 21.857 Dębów Pamięci. Każde z tych drzew odpowiada jednemu nazwisku. Dęby mają stanowić trwałe i jednocześnie żywe upamiętnienie zamordowanych żołnierzy, funkcjonariuszy policji, straży granicznej i służby więziennej, którzy nie polegli, lecz zostali bestialsko zamordowani strzałem w tył głowy.
Dęby miały zostać zasadzone przy międzynarodowym szlaku rowerowym GreenVelo przebiegającym bezpośrednio nad Zalewem Wiślanym. Wyjątkowo odstąpiono od realizacji małych tabliczek przy każdym z drzew. Ufundowaliśmy duży, granitowy obelisk z inskrypcją i wymienionymi 80 nazwiskami pomordowanych bohaterów. Upamiętnienie zostanie zlokalizowane na terenie zabytkowego kompleksu klasztoru Braci Mniejszych Franciszkanów w Kadynach znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie ze szlakiem GreenVelo. Kompleks ten jest jedną z atrakcji turystycznych na tym rowerowym i nie tylko szlaku. Z powodu zagrożenia epidemiologicznego uroczystość została przełożona; - 29 kwietnia w Zespole Szkół Chłodniczych i Elektronicznych w Gdyni IPN Gdańsk planował odsłonięcie tablicy kamiennej poświęconej nauczycielce Marii Odyniec, skazanej w czasach stalinowskich przez WSR w Gdańsku na 5 lat więzienia za głoszenie uczniom prawdy o walce AK i o Katyniu. Oprócz tablicy pamiątkowej na prośbę Dyrektora szkoły OBUWiM IPN Gdańsk przygotował dużą planszę informacyjną o Marii Odyniec do biblioteki szkoły. Z powodu zagrożenia epidemiologicznego uroczystość zostanie najprawdopodobniej przełożona. Materiały poświęcone Marii Odyniec prezentujemy online (do pobrania poniżej).
Delegatura IPN w Bydgoszczy
- Reportaż edukacyjny poświęcony historii rodzin oficerów zamordowanych w Katyniu (członków Stowarzyszenia Rodzina Katyńska Bydgoszcz). Emisja miała miejsce 13 marca 2020 r. na antenie TVP3 Bydgoszcz. Przed samą rocznicą przypomnimy materiał na oddziałowej stronie internetowej oraz w mediach społecznościowych;
- W Klubie Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy 21 kwietnia miało odbyć się szkolenie dla nauczycieli przygotowane przy współpracy Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Bydgoszczy. Szkolenie miało składać się z części wykładowej (wykład wygłosi prof. Tadeusz Wolsza), warsztatowej (część prowadzona przez pracowników IPN i wiceprezes Stowarzyszenia Magdalenę Wolsą – w tej części zaprezentowane zostaną materiały IPN oraz publikacja wydana przez Stowarzyszenie, w której znajdą się wspomnienia rodzin oficerów zamordowanych w Katyniu), pokazu reportażu edukacyjnego przygotowanego przez TVP3 Bydgoszczy oraz IPN. Seminarium będzie połączone z obchodami 30. rocznicy powstania Stowarzyszenia. Z powodu sytuacji epidemiologicznej spotkanie najprawdopodobniej odbędzie się w innym terminie.