Nawigacja

Aktualności

W Senacie RP uroczyście otwarta została wystawa IPN „Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939” – Warszawa, 25 września 2019

W wydarzeniu wziął udział prezes IPN dr Jarosław Szarek.

W Senacie RP 25 września odbyło się uroczyste otwarcie ekspozycji IPN Gdańsk „Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939” z udziałem prezesa IPN dr. Jarosława Szarka oraz marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego.

– Instytut Pamięci Narodowej robi wiele, aby Zbrodnia Pomorska 1939 znalazła właściwe miejsce w naszej ogólnonarodowej pamięci. Z pierwszymi ofiarami mamy do czynienia już 1 września 1939 roku, a później z dnia na dzień, ich liczba stale się powiększała. Wyjątkową perfidią niemieckiego okupanta było to, że transporty z przedstawicielami lokalnej inteligencji, nauczycielami, lekarzami, duchownymi były kierowane do Lasu Piaśnickiego z największym natężeniem 11 listopada 1939 roku. Mordując tego dnia kilkukrotnie więcej Polaków niż w inne dni okupant chciał podkreślić, że niepodległej Polski więcej na tych ziemiach nie będzie. Tak się jednak nie stało. Dzisiaj ta pamięć wraca – powiedział podczas uroczystego otwarcia wystawy dr Jarosław Szarek, prezes IPN.

Podczas wernisażu została zaprezentowana publikacja Mateusza Kubickiego Kapitan ostatni opuszcza swój statek... Józef Władysław Bednarz (1879–1939), wydana przez gdański oddział IPN. Jest to pierwsza na polskim rynku wydawniczym próba odtworzenia całościowego życiorysu nieznanej szerzej postaci Józefa Bednarza – bojownika PPS walczącego o wolność ojczyzny, lekarza psychiatry, od 1933 r. dyrektora Krajowego Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu nad Wisłą, jednej z ofiar „Intelligenzaktion” na Pomorzu Gdańskim. 

– Chcemy tę wystawę zadedykować dziś w sposób szczególny jednej postaci. Chodzi o Józefa Bednarza, bojownika PPS, walczącego o wolność ojczyzny, lekarza psychiatry, od 1933 r. dyrektora Krajowego Zakładu Psychiatrycznego w Świeciu nad Wisłą, jednej z ofiar „Intelligenzaktion” na Pomorzu Gdańskim. Chociaż mógł ocalić życie, zdecydował się na gest niezwykłej odwagi i towarzyszył swoim pacjentom w drodze na śmierć. W okresie powojennym dr. Bednarzowi nadano miano „pomorskiego Korczaka”  zaznaczył prezes IPN.

Inicjatorem wydarzenia był senator Kazimierz Kleina, przewodniczący Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego.

Prezentacji wystawy dokonali prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk oraz Krzysztof Drażba, naczelnik OBEN IPN Gdańsk. 


Okupacja niemiecka na terenie Kaszub i Kociewia w 1939 r. miała inny charakter niż powszechnie znana polityka realizowana przez Niemców w Generalnym Gubernatorstwie. Pomorze Gdańskie zostało uznane za ziemie odwiecznie niemieckie i wcielone do Rzeszy. Likwidacja elit zaczęła się w pierwszych godzinach po ataku Wehrmachtu na Polskę. Równocześnie zaczęła się akcja germanizacyjna. Z przestrzeni publicznej usunięto polskie napisy, nie mogła ukazywać się prasa w języku polskim, był on także niedopuszczalny we wszystkich typach szkół. Należące do Polaków mieszkania i przedsiębiorstwa były konfiskowane, a właściciele wysiedlani.

Wystawa zawiera wprowadzenie historyczne oraz omawia wybrane aspekty polityki okupacyjnej: aresztowania, wysiedlenia, egzekucje (przede wszystkim w Piaśnicy i Szpęgawsku), obóz Stutthof, eksterminację elit, wywłaszczenia i roboty przymusowe, germanizację. Dużą część wystawy poświęcono ofiarom polityki okupanta.

Głównym odbiorcą wystawy są uczniowie. Z myślą o nich przygotowane zostały pomoce edukacyjne i materiały promocyjne: plakat z reprintem niemieckiej mapy z 1941 r., ulotka z mapką pokazującą miejsca największych zbrodni niemieckich – z tekstem do uzupełnienia, dyplom-otwierankę ze zdjęciami okupowanych miast, tradycyjna pieczątka okolicznościowa oraz księga pamiątkowa. Część materiałów dostępna jest w załącznikach.

Wystawa składa się z 20 plansz prezentowanych na stelażach o wymiarach 144 x 210 cm. Przeznaczona jest do prezentacji wewnątrz pomieszczeń.

 

do góry