W Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w Toruniu 26 września odbyła się uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych Krzyż Wolności i Solidarności oraz Nagrody Honorowej „Świadek Historii”.
W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.
– Te trzy słowa. Krzyż, czyli fundament łacińskiej cywilizacji. Wolność, której Polacy nigdy nie dadzą sobie odebrać. I w końcu Solidarność, która stanowiła powrót do wartości Rzeczpospolitej. Rzeczpospolitej, która stworzyła parlamentaryzm, która wychowała kolejne pokolenia w umiłowaniu do wolności. Podczas II wojny światowej, później w okresie komunizmu próbowano wykoleić nas z tej drogi. Ale mimo ogromnej ofiary, wielkich strat, przyszła Solidarność i przyszło zwycięstwo – mówił prezes IPN.
Organizatorem wydarzenia była Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy. W uroczystości uczestniczył prof. Wojciech Polak, przewodniczący Kolegium IPN. Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali m.in. prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk oraz Edyta Cisewska, naczelnik Delegatury IPN w Bydgoszczy.
Krzyże Wolności i Solidarności otrzymało tego dnia 23 działaczy opozycji demokratycznej, w tym:
- Bogdan Domek
- Adam Hinc,
- Regina Jacewicz,
- Krzysztof Konikiewicz
- Teresa Kruszewska,
- Kazimierz Mazany,
- Jan Perejczuk,
- Lucyna Rejmanowska,
- Mariusz Seweryński,
- Teresa Sługocka,
- Piotr Sługocki,
- Jan Stromidło,
- Małgorzata Suchowiecka,
- Grzegorz Szeferski,
- Jan Szwechowicz,
- Adamina Szywińska,
- Anna Julitta Tomczyk – Churska
- Andrzej Wojciechowski,
- Hanna Zawadzka
- Andrzej Mirosław Zieliński
Pośmiertnie:
- Ewa Grabowska,
- Wiesław Szubrych,
- Marek Żak.
i inni (opublikowaliśmy listę tych osób, które wyraziły zgodę na przetwarzanie danych osobowych). Informacje biograficzne o odznaczonych dostępne są w załączniku.
Uroczystość uświetni koncert BYDGOSTIA ACCORDION TRIO.
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.
W gronie Laureatów Nagrody Honorowej Prezesa IPN „Świadek Historii” znaleźli się:
Stowarzyszenie Rodzina Katyńska Bydgoszcz
Stowarzyszenie Rodzina Katyńska Toruń
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Bydgoszcz
Sebastian Bartkowski
Lesław Welker
W poprzednich edycjach nagrodą zostali uhonorowani: Bolesław Karandyszowski, Roman Paweł Kotzbach, Mirosław Myśliński, Czesław Rzadkosz, Eugeniusz Siemaszko, Józef Żernicki, Zdzisław Cisowski, Jerzy Gadzinowski, Leokadia Majewicz, Józef Pintera, Piotr Rydel, Hanna Sowińska.
Informacje na temat Laureatów wyróżnionych w br. dostępne są w załączniku.
Filmy przygotował Piotr Wiejak z Delegatury IPN w Bydgoszczy.
Nagroda „Świadek Historii” to wyróżnienie honorowe przyznawane instytucjom, organizacjom i osobom fizycznym szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii Narodu Polskiego w poszczególnych regionach kraju oraz osobom wspierającym pion edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej w realizacji ustawowej działalności w obszarach edukacyjnym, naukowym i wydawniczym.
Wizytę w Toruniu, w przeddzień 80. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego, prezes IPN rozpoczął w miejscu symbolicznym – na placu św. Katarzyny. W stojącym tam kościele garnizonowym znajduje się jedno z pierwszych upamiętnień dedykowanych gen. Elżbiecie Zawackiej. Z kolei tuż przy świątyni mieści się jedno z najważniejszych upamiętnień Polskiego Państwa Podziemnego w całym woj. kujawsko-pomorskim. Pod tablicą dedykowaną komendantom ZWZ-AK w Okręgu Pomorze prezes IPN złożył kwiaty. Następnie dr Jarosław Szarek złożył kwiaty pod pomnikiem gen. Józefa Hallera, jednego z Ojców Niepodległości.