E-KsięgarniaUstalono, że wybory do senatu będą otwarte i demokratyczne, natomiast w wyborach do sejmu 35 % miejsc przypadnie dla posłów bezpartyjnych, pozostałe mandaty 65 % otrzyma PZPR i jej sojusznicy. Władze zgodziły się również na ponowną rejestrację „Solidarności”, pod warunkiem zmian w statucie. Zakładano też, że prezydentem państwa zostanie gen. Jaruzelski i komuniści będą decydować o kształcie nowego rządu.
Ku zdziwieniu władz, że przez dwa miesiące strona solidarnościowa nie zdąży się przygotować do wyborów, w kwietniu zaczęły powstawać w całym kraju lokalne komitety obywatelskie, organizujące kampanię na najniższym szczeblu. Kluczową decyzją było wystawienie tylko jednego kandydata na jedno miejsce oraz przedstawianie na plakatach kandydatów za zdjęciem przewodniczącego „Solidarności” jako „drużyny Wałęsy”.
4 czerwca 1989 r. okazał się przełomowym dla dalszych wydarzeń. Ze 161 miejsc w sejmie 160 zdobyli kandydaci „Solidarności” i 92 ze 100 miejsc w senacie. Wybory te zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej zorganizowanej wokół Komitetu Obywatelskiego. Kandydaci wspierani przez KO zdobyli wszystkie mandaty przeznaczone dla bezpartyjnych. Największą klęską była przegrana niemal wszystkich kandydatów z tzw. listy krajowej. W drugiej turze wyborów 18 czerwca „Solidarność” obsadziła pozostałe miejsca w sejmie oraz kolejnych siedem w senacie, pozostały limit wypełniła koalicja rządząca.
19 lipca 1989 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało Jaruzelskiego na prezydenta PRL, a 24 sierpnia pierwszym niekomunistycznym premierem rządu został Tadeusz Mazowiecki.
„Wybory czerwcowe” oraz powołanie rządu zapoczątkowały długotrwały proces przemian PRL. Był to początek upadku systemu komunistycznego w Polsce, a także w Europie Środkowo-Wschodniej.
W zasobie archiwalnym Oddziałowe Archiwum IPN w Gdańsku zgromadziło dość liczną dokumentację powstałą w wyniku wydarzeń 1989 r. Są to dokumenty wytworzone przez b. WUSW w Gdańsku i urzędy rejonowe dotyczące m.in. zabezpieczenia operacyjnego kampanii wyborczej oraz wyborów do Sejmu i Senatu PRL w 1989 r. Spory zbiór stanowią materiały przekazane przez osoby prywatne. Są to różnego rodzaju plakaty wyborcze, ulotki i broszury kandydatów na posłów Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, apele, odezwy, komunikaty, cegiełki funduszu wyborczego, naklejki, dokumenty dotyczące wyborów do Sejmu i Senatu PRL w 1989 r. (ustawa o zmianie konstytucji, ordynacje wyborcze, lista krajowa kandydatów na posłów, komunikat o kandydatach Regionalnego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Gdańsku oświadczenia, instrukcje głosowania, program wyborczy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, upoważnienia, karty identyfikacyjne męża zaufania, wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej. Materiały te zostały przekazane przez: Edwarda Müllera oraz Piotra Müllera, Lecha Tatkowskiego, Jana Semenowicza, Arkadiusza Kazańskiego, Wiktora Usyka, Michała Trzeciaka, Piotra Szubarczyka, Bernarda Skorowskiego, Zygmunta Pałasza, Romana Jankowskiego, Tadeusza Jaśkiewicza.
Poniżej prezentujemy wybrane materiały archiwalne.
Wszystkim darczyńcom jeszcze raz dziękujemy za zaufanie jakim nas obdarzyli przekazując dokumenty i cenne pamiątki. Ofiarowane Archiwum Instytutu materiały stały się częścią narodowego zasobu archiwalnego.
Zapraszamy Państwa do współpracy w utrwalaniu pamięci o losach Polski i Polaków, aby móc przekazywać wiedzę przyszłym pokoleniom.
