W 1939 r. na Pomorzu Gdańskim doszło do masowych egzekucji na polskiej ludności cywilnej. Jednym z największych miejsc kaźni była piaskownia w Paterku obok Nakła nad Notecią. Na początku okupacji oddziały niemieckiego Selbstschutzu Westpreussen, działając pod nadzorem SS, zamordowały tam ponad 200 osób, głównie polskich księży zakonników, nauczycieli oraz miejscowych Żydów. Mord w Paterku był elementem zbrodni pomorskiej 1939 – eksterminacji ok. 30 tys. obywateli II RP.
Prezentowana publikacja to pierwsza całościowa próba opisu zbrodni.
W pracy opublikowano również album „W hołdzie męczennikom za wiarę i ojczyznę. Paterek 1939”, przygotowany w 1971 r. przez ks. Ignacego Klimackiego z okazji wizyty w Nakle nad Notecią i Paterku prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego.
Książka dostępna jest w języku polskim i angielskim.
IPN planuję organizację debat historyków wokół książki m.in. w Paterku i Nakle, a także w Przystanku Historia w Warszawie.
W trakcie spotkań będzie omawiany dorobek IPN dotyczący zbrodni niemieckiej na Pomorzu w latach 1939-1945, na który składają się wystawy oraz publikacje m.in. „Szmalcówka”. Historia niemieckiego obozu w Toruniu (1940-1943) na tle ideologii nazistowskiej”; Im Namen des Führers… Selbstschutz Westpreussen i zbrodnia w Łopatkach w 1939 roku; Wyniszczyć – Wypędzić – Wynarodowić. Szkice do dziejów okupacji niemieckiej na Kaszubach i Kociewiu (1939–1945); „Okupacja i zbrodnie niemieckie na Kujawach i Pomorzu południowym”; Karolewo 1939. Zbrodnie w obozie Selbstschutz Westpreussen.