E-Księgarnia
Z przodu i z tyłu oddziału maszerują zwiadowcy, którzy wyłapują każdy najmniejszy sygnał zwiastujący niebezpieczeństwo. Po wielogodzinnym marszu w końcu docierają do wsi. Są głodni i zmęczeni. A przed nimi najtrudniejsze zadanie – znalezienie noclegu. Dlatego pukają od drzwi do drzwi i proszą choćby o kawałek podłogi. Jeśli nie przekonają do siebie miejscowych, noc spędzą pod gołym niebem...
Po razy pierwszy Rajd Pieszy Szlakiem Żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady AK odbył się w 2002 roku z inicjatywy dr. Janusza Marszalca, ówczesnego naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN. Wzięła w nim udział garstka zapaleńców leśnych wędrówek, którzy w większości nie mieli bladego pojęcia, kim są żołnierze niezłomni. W ostatnich edycjach uczestniczyło kilkaset osób – młodzież z Polski, jak i zagranicy, dla których „Inka”, „Zagończyk”, „Żelazny” to bohaterowie.
Uczestnicy rajdu przemierzają miejscowości położone w Borach Tucholskich, związane z historią słynnego oddziału majora „Łupaszki”.
Na początku tworzone są ok. 10-osobowe patrole z pełnoletnim opiekunem na czele. Zadaniem każdego oddziału jest przejść wyznaczoną przez organizatorów trasę. Pojedyncze odcinki wynoszą od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Po przejściu całej trasy sumowane są punkty zdobyte podczas wykonywania zadań i ustalana jest klasyfikacja generalna. Jednak na wszystkich, niezależnie od wyniku, czekają nagrody.
Od samego początku w rajdzie chodziło o „nietypową edukację”. – Chcieliśmy, by – oprócz zmagań z pogodą czy męczącą trasą – ludzie poznali historię słynnego oddziału majora „Łupaszki”, który działał na Pomorzu od jesieni 1945 r. – mówi prof. Piotr Niwiński z IPN Oddział w Gdańsku, współorganizator rajdu.
Dlatego młodzi ludzie odwiedzają miejsca słynnych akcji leśnych partyzantów czy gospodarstwa, w których żołnierze znajdowali schronienie, spotykają się z świadkami historii, poznają najnowsze dzieje ziem, przez które wędrują.
Organizatorem rajdu jest Stowarzyszenie Historyczne im. 5. Wileńskiej Brygady AK. Współorganizatorami wydarzenia są: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, Muzeum II Wojny Światowej oraz Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Rajd swoim patronatem objął Prezydent RP Andrzej Duda w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.
Akcje 5. Wileńskiej Brygady AK na Pomorzu zaczęły się w kwietniu 1946 r. Głównym celem oddziałów była obrona ludności przed represjami ze strony aparatu administracyjnego i organów bezpieczeństwa władzy komunistycznej. Rozbijano posterunki Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa, dezorganizowano strukturę partyjną, zwalczano pospolity bandytyzm.
Dokładny program wydarzenia:
piątek 22 czerwca
17.00 – przyjazd organizatorów i żołnierzy 9 WPR na bazę do Łubiany.
Prośba o pomoc żołnierzy w przetransportowaniu suchego prowiantu ze sklepu w Kościerzynie do szkoły. Wydanie żołnierzom suchego prowiantu-pakietów żywnościowych. Koszt noclegu oraz suchego prowiantu – ze strony organizatorów.
sobota 23 czerwca
śniadanie na bazie pakietów żywnościowych (samodzielne)
8.00-11.00 – możliwość rozpoznania miejsca późniejszych zajęć w okolicy
13.00 – rozpoczęcie rajdu i przemowy, wydanie koszulek rajdowych
Około 20.00 – wydanie obiadokolacji dla wszystkich uczestników Rajdu w Kornym (około 200-220 osób). Całość przygotowana przez 9 WPR. Organizatorzy przy wszystkich posiłkach gwarantują zakup „wkładu do kotła” (czyli wszystkich niezbędnych składników) i dostęp do bieżącej wody (tutaj ewentualnie w odległości 900 m od planowanego miejsca posiłku). Proponujemy wydanie posiłku w postaci jednodaniowej. Przykładowo: gulasz z kaszą. Zależy nam na prostocie posiłków, gdyż chcemy zachować choćby minimalną „surowość” organizowanej przez nas imprezy.
21.00 – Ognisko, wykład historyka, spotkanie z kombatantami
23.00 – powrót patroli i organizatorów na bazę do szkoły
niedziela 24 czerwca
6.00 – śniadanie dla około 200 osób
6.30 – wydanie suchych racji i rozdanie pakietów z rozkazami
6.30 – odprawa z udziałem patrolowych
7.30 – wymarsz w trasy
8.30 – msza święta w Łubianie (dla chętnych)
Do 14.00 – opuszczenie szkoły w Łubianie i transport do Lubichowa (także żołnierze 9 WPR przemieszczają się z Łubiany do Lubichowa) Tam nocleg dla żołnierzy na podłodze w trzech klasach, z dostępem do węzła sanitarnego. Przystanek w gospodarstwie pp. Łydkowskich – spotkanie z ostatnimi żyjącymi świadkami pobytu szwadronów mjr „Łupaszki” w Borach Tucholskich
18.00 –obiadokolacja dla organizatorów i żołnierzy 9 WPR (50-60 osób) – dopasujemy się jako organizatorzy odnośnie menu.
poniedziałek 25 czerwca
8.00 – śniadanie – suchy prowiant
9.00-14.00 – szkolenie dla organizatorów Rajdu przez żołnierzy 9 Pułku
14.00-18.00 – zadania w terenie organizatorów
17.00 – przyjazd Marka Franczaka, syna Józefa Franczaka „Lalka”
18.00 – obiadokolacja dla organizatorów i żołnierzy 9 WPR (50-60 osób) – dopasujemy się jako organizatorzy odnośnie menu (można zrobić integracyjne ognisko)
wtorek 26 czerwca
8.00 – śniadanie – suchy prowiant
10.00 – 17.00 – piknik militarny w Lubichowie. Będzie możliwość projekcji filmu, prezentacji żołnierzy, spotkania indywidualnego
18.00 – obiadokolacja dla organizatorów i żołnierzy 9pr (50-60 osób)
środa 27 czerwca
9.00-14.30 – gra terenowa
14.30 – przybycie patroli na bazę, zakwaterowanie, zebranie informacji od patrolowych
16.00 – obiadokolacja (250 osób – uczestnicy Rajdu, organizatorzy, żołnierze 9pr) – przygotowana przez 9 pr.
17.15 – wymarsz do kościoła, złożenie kwiatów przed pomnikiem,
17.30 – otwarcie wystawy „Ojcowie Niepodległości”
18.00 – msza św. z rozdaniem ryngrafów (poprosimy d-cę 9 WPR, aby przyjął honor rozdawania okolicznościowych ryngrafów, będących „odznaczeniem” za ukończenie Rajdu. Ryngrafy otrzymają także żołnierze 9 WPR, biorący udział w Rajdzie)
19.30 – ognisko kończące z rozdaniem nagród (żołnierze 9 WPR także zostaną nagrodzeni)
Około 21.30 – kiełbaski przy ognisku po oficjalnym zakończeniu Rajdu
czwartek 28 czerwca
7.00 - 9.00 - wydanie herbaty (jeśli 9 WPR będzie jeszcze mógł), śniadanie na bazie suchego prowiantu dla osób wyjeżdżających
Podczas wydarzenia będą wykonywane zdjęcia oraz filmy, które mogą być wykorzystane na: gdansk.ipn.gov.pl, twitter.com/IPNGdansk oraz www.facebook.com/IPN.Gdansk.