29 października w Sali Malinowej Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego (POSK) w Londynie odbyło się uroczyste spotkanie z okazji Dnia Edukacji Narodowej zorganizowane przez Centrum Dyrektorów i Kadr Zarządzających „Edukator”. Wydarzenie zgromadziło około 50 nauczycieli z polskich szkół sobotnich. Wśród nich byli nie tylko nauczyciele historii, ale również innych dziedzin edukacyjnych.
Podczas spotkania prezes IPN zwrócił uwagę na to, jak ważne w nauczaniu są Nowe Technologie:
Wszystkich oczywiście zachęcamy do czytania naszych książek, do poświęcania uwagi nad projektami sztandarowymi Instytutu Pamięci Narodowej, ale Instytut Pamięci Narodowej myśli także o przyszłości, o świecie wirtualnym. Jak mówią nasze najnowsze badania, przyszłość pamięci historycznej narodu polskiego będzie się rozstrzygać w miejscach pamięci, które wciąż krzyczą prawdą historyczną, takich jak niemieckie obozy koncentracyjne, ale będzie się też rozstrzygać w wirtualnej przestrzeni i musimy to brać pod uwagę.
Dr Karol Nawrocki podziękował również dr. Markowi Laskiewiczowi – prezesowi Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego za zaangażowanie w działanie Przystanku Historia w Londynie.
Bardzo się cieszę, że w Londynie, w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym, działa także Przystanek Historia Instytutu Pamięci Narodowej, a więc miejsce, w którym możecie Państwo na moment się zatrzymać ze swoimi uczniami, aby oddać refleksji naszą wspólną narodową przeszłość, która buduje bezpieczniejszą, jeszcze lepszą przyszłość państwa polskiego i chciałem zapewnić, że będziemy dbali o Przystanek Historia i o środowiska Polonijne w kolejnych latach.
Mamy głęboką świadomość, że naród to nie tylko ci, którzy żyją w granicach państwa polskiego, ale naród to także ci, którzy pozostają poza jego granicami. Co więcej, to ci, którzy byli przed nami, ale to także ci, którzy przyjdą po nas – dodał prezes IPN.
Po przemówieniu odbyła się prezentacja materiałów edukacyjnych IPN „Giganci nauki”, której towarzyszyła krótka prelekcja prowadzona przez Bartosza Januszewskiego z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej w Gdańsku na temat wkładu Polaków w światowe dokonania naukowe.
Wydarzenie uświetnił występ artystyczny polonijnego zespołu dziecięcego „Koziołki”, który zaprezentował pieśni i tańce w tradycyjnych polskich strojach ludowych.
***
O godzinie 17.00 w Sali Orłów POSK rozpoczęło się wydarzenie organizowane przez Instytut Pamięci Narodowej – otwarcie wystawy „Londyn żywy”.
Wystawa to 12 pastelowych portretów wybitnych emigracyjnych twórców niezłomnych ze środowiska polskiego wychodźstwa w Wielkiej Brytanii. Wśród przedstawionych postaci odnaleźć można sylwetki Zygmunta Nowakowskiego, Stefanii Zahorskiej, Józefa Mackiewicza czy Mariana Hemara. Każdy z portretów uzupełniony jest opisami dr. Pawła Chojnackiego, pracownika IPN w Krakowie, a jednocześnie pomysłodawcy i opiekuna projektu wystawy. Jej tytuł „Londyn żywy” nawiązuje do serii wydawniczej polskich pisarzy na wychodźstwie, poświęconej klasykom literatury: „Wyspiański żywy”, „Norwid żywy”, „Conrad”, „Sienkiewicz”, „Krasiński”. Ów żywy Londyn to miejsce symboliczne i realne, gdzie od lat 40. po 90. XX wieku, rozwija się, poza zasięgiem zniszczeń i manipulacji bolszewickiego walca, twórczość Polski – nadal Walczącej, pole zmagań emigrantów strzelających do komunistów ze swych celnych piór.
Wystawę otworzył prezes IPN, który zaznaczył, z jakim wyzwaniem mierzyła się autorka Barbara Kaczmarowska-Hamilton.
Jeśli weźmiemy pod uwagę, że w ciągu 100 lat XX wieku Polska i Polacy tylko niewiele ponad 30 lat pozostawali wolni, najpierw idąc do niepodległości w roku 1918, wychodząc z zaborów, po roku 39, tracąc swoją niepodległość na przynajmniej pięć dekad, to zobaczymy, z jaką materią Pani Barbara musiała się mierzyć, przygotowując tę wystawę. Wybrać tych, którzy walczyli z systemem komunistycznym w żywym Londynie, z tych wszystkich, którzy po roku 1945 musieli zostać wygnani z Polski komunistycznej, to już jest wielkie zadanie.
W wydarzeniach udział wzięli m.in. ambasador Luksemburga Georges Friden, konsul Ambasady RP w Londynie Tomasz Balcerowski, dyrektor Biblioteki Polskiej w Londynie dr Dobrosława Platt, zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie oraz opiekun naukowy wystawy dr Michał Wenklar.
***
Barbara Kaczmarowska-Hamilton
Artystka urodziła się w Sopocie. W 1972 r. uzyskała dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Studiowała także w Accademia di Belle Arti w Wenecji i Rzymie, a swe prace wystawiała m.in. w The Royal Society of Portrait Painters w Londynie, Palazzo Nazionale w Rzymie oraz w warszawskiej Zachęcie. Jej ulubioną techniką malarską jest pastel. Powołała i współprzewodniczy The Portrait Foundation. To organizacja charytatywna stawiająca sobie za cel rozbudzanie talentów twórczych u dzieci.
Sportretowała wielu członków brytyjskiej rodziny królewskiej. Pozowali jej: Królowa Matka, księżniczka Anna, księżniczka Kentu Aleksandra, książę Kentu Edward, książę Kentu Michał, a także premierzy Margaret Thatcher i Boris Johnson czy też Alberto Moravia, Margaux i Jack Hemingway, astronauta Buzz Aldrin i Jan Paweł II. Dla uczczenia platynowego jubileuszu królowej Elżbiety II, w maju 2022 r., w zamku Windsor namalowała ostatni portret monarchini, która zmarła 8 września.
Artystka od połowy lat 70. XX wieku mieszka w Wielkiej Brytanii. Spod jej ręki wyszły portrety znanych postaci emigracji: prezydentów RP Edwarda Raczyńskiego i Ryszarda Kaczorowskiego, gen. Klemensa Rudnickiego, Stanisława Balińskiego, Feliksa Konarskiego „Ref-Rena”, jak i Andrzeja Panufnika, Feliksa Topolskiego, Leszka Kołakowskiego, Normana Daviesa, Jana Chodakowskiego czy Sue Ryder. Obrazy autorstwa Barbary Kaczmarowskiej-Hamilton – przedstawiające aktorki i gwiazdy estrady: Irenę Anders, Władę Majewską, Irenę Delmar i Rulę Lenską – wiszą na ścianach „Ogniska”, najbardziej prestiżowego polskiego klubu w Londynie.
Przeczytaj artykuły „Londyn żywy” – niezłomni emigranci strzelający z piór:
Lajkonik na wygnaniu czyli Zygmunt Nowakowski
Adam Pragier. Czas przeszły dokonany
Puszka Pandory czyli Stefania Zahorska
Silva rerum czyli Mieczysław Grydzewski
Okna zatkane szmatami czyli Józef Mackiewicz
Martwe zwierciadło czyli Barbara Toporska
Róża i marmur czyli Jan Lechoń
Posłuchaj:
Londyn żywy. Emigracyjne portrety Barbary Kaczmarowskiej-Hamilton – dyskusja o wystawie