Od pierwszego dnia II wojny światowej Niemcy wykonywali zadanie całkowitego zniszczenia wszelkich oznak polskości w Wolnym Mieście Gdańsku. Korzystając ze skrupulatnie sporządzonych jeszcze przed wojną list wrogów III Rzeszy, rozpoczęli aresztowania i mordy polskich patriotów, działaczy wszystkich polskich organizacji i stowarzyszeń, zarówno politycznych, jak i społecznych, religijnych, artystycznych i sportowych. Eksterminacja objęła polską arystokrację, inteligencję, duchowieństwo, urzędników, a także żołnierzy, kolejarzy i pocztowców, broniących polskich placówek z poświęceniem życia.
11 stycznia 1940 r. w obozie zagłady Stutthof Niemcy dokonali pierwszej masowej egzekucji Polaków. Zostali zamordowani:
- Franciszek Kręcki - działacz na rzecz przyłączenia Gdańska do Polski, następnie działacz polski w Wolnym Mieście Gdańsku. Członek Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki, Macierzy Szkolnej, prezes gdańskiego oddziału ZHP, współzałożyciel i prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, założyciel Zrzeszenia Ochotników Armii Polskiej Obywateli Wolnego Miasta Gdańska, bankowiec.
- Bonifacy Łangowski – adwokat, delegat gdańskich Polaków w paryskich negocjacjach nad polsko-gdańskim układem handlowym. W latach 1920-1928 polski poseł do Volkstagu.
- Witold Nełkowski – kolejarz, sekretarz Polskiego Zrzeszenia Pracy, członek Gminy Polskiej, Gminy Polskiej – Związku Polaków (członek Zarządu), Macierzy Polskiej, Klubu Sportowego „Gedania”, Rodziny Kolejowej, Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i Koła Miłośników Sceny.
- Bł. ksiądz Franciszek Rogaczewski - proboszcz kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla w Gdańsku, założyciel wielu organizacji religijnych i narodowych dla Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku, kapelan kolejarzy i pocztowców.
- Ksiądz Bernard Wiecki – Od 1917 r. wikary m.in. w Kaplicy Królewskiej w Gdańsku. Działacz organizacji polskich w Wolnym Mieście Gdańsku. W 1935 r. kandydat jako przedstawiciel Polaków do Volkstagu. Współorganizator manifestacji patriotycznych.
- Buczkowski Brunon
- Buliński Zygmunt
- Chmielecki Józef
- Gołombiewski Maksymilian
- Hallman Jan
- Kramer Gustaw
- Langiewicz Stanisław
- Maciejewski Antoni
- Masłoch Jan
- Ostrowski Kazimierz
- Różankowski Aleksander
- Szymański Władysław
- Tejkowski Czesław
- Tetzlaff Bernard
- Thomas Henryk
- Zdeb Jan
- Zielke Werner
Opracowała: Katarzyna Lisiecka