W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa „«Niemcy w ręce wasze oddaję Polaków. Musimy ten naród wytępić…» Polityka germanizacyjna niemieckich władz okupacyjnych na Pomorzu Gdańskim 1939–1945”. Jej organizatorami byli: Muzeum II Wojny Światowej, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku i Muzeum Stutthof w Sztutowie. Konferencja odbyła się w ramach cyklu „Pomorze Gdańskie pod okupacją 1939‒1945”.
W wydarzeniu wzięli udział badacze z całej Polski, których głównymi zainteresowaniami naukowymi są sprawy związane z II wojną światową, a w szczególności z szeroko rozumianą niemiecką polityką germanizacyjną. Tematyka obrad oscylowała wokół wszelkich aspektów związanych z niemiecką, wielowymiarową polityką germanizacyjną realizowaną na Pomorzu w latach II wojny światowej.
Uczestników wydarzenia i gości przywitali przedstawiciele głównych organizatorów: dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej, dr Paweł Warot, dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku i Piotr Tarnowski, dyrektor Muzeum Stutthof w Sztutowie.
Cieszę się, że wspólnie z Muzeum II Wojny Światowej i Muzeum Stutthof możemy otworzyć tę niezwykle ważną i niezwykle interesującą konferencję. To jeden z głównych tematów poruszanych przez Instytut Pamięci Narodowej – II wojna światowa i okupacja. Temat ten ostatnio stał się jeszcze bardziej aktualny, w związku ze zgłoszeniem przez rząd polski sprawy reparacji do rządu niemieckiego – podkreślał przedstawiciel IPN.
Poniżej zamieszczamy szczegółowy program wydarzenia. W późniejszym czasie planowane jest również wydanie publikacji pokonferencyjnej.
PROGRAM
25 października 2022 r. (wtorek)
11.00 – 11.20 Uroczyste otwarcie konferencji (słowo wstępne dr hab. Grzegorz Berendt, prof. UG; dr Paweł Warot, Piotr Tarnowski)
11.20–11.50 – Referat wprowadzający dr hab. Piotr Semków, prof. AMW (Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte) Okupacja niemiecka na Pomorzu Gdańskim – specyfika, trudności i postulaty badawcze
11.50-12.00 – dyskusja
Sesja 1:
Perspektywy polityczne i prawne okupacji Pomorza
12.00-13.00 Panel I
12.00-12.20 Dr Wojciech Wichert (OBBH IPN Szczecin), Nazistowskie spory wokół polityki germanizacyjnej w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie
12.20-12.40 Dr Mateusz Maleszka (OBBH IPN Bydgoszcz), Teorie rasowe Hansa F. K. Günthera (1891-1968) i ich rola w polityce okupacyjnej Pomorza
12.40-13.00 Dr Tomasz Ceran (OBBH IPN Bydgoszcz), „W podwójnym cieniu?” (Nie)obecność Pomorza Gdańskiego w historiografii okupacji niemieckiej w Polsce
13.20-14.00 Panel II
13.20-13.40 Grzegorz Sieklucki (Okręgowa Izba Radców Prawnych w Warszawie), Próba ujęcia statusu jednostki na ziemiach Pomorza Gdańskiego 1939-1945 na tle stosunków polsko-niemieckich w dwudziestoleciu międzywojennym
13.40-14.00 Dr Konrad Graczyk (BBH IPN Warszawa/Uniwersytet Śląski), Sąd Specjalny w Gdańsku (Sondergericht Danzig) i jego przewodniczący
Dyskusja 14.00-14.20
Sesja 2:
Studia przypadku i biografie
15.10 – 15.50 Panel III
15.10-15.30 Dr Marcin Owsiński (Muzeum Stutthof), Lotnicze zdjęcia obozu Stutthof z czasów II wojny światowej
15.30-15.50 Dr Tomasz Gliniecki (Muzeum Stutthof), Niemiecki obóz przejściowy dla ludności cywilnej w Stutthofie w pierwszych miesiącach 1945 roku. Perspektywa wspomnieniowa
16.10 – 17.40 Panel IV
16.10-16.30 Prof. dr hab. Piotr Madajczyk (ISP PAN), Koncepcja genocydu w badaniach nad niemiecką polityką okupacyjną na Pomorzu Gdańskim
16.30-16.50 Dr hab. Grzegorz Bębnik (OBBH IPN Katowice), Nie tylko Sonderfahndungsbuch Polen. Mieszkańcy Pomorza Gdańskiego w niemieckich publikacjach gończych w początkach II wojny światowej (Online)
16.50-17.10 Dr Filip Gańczak (IPN Warszawa), Ludolf von Alvensleben nieukarany kat Pomorza i Kujaw
17.10-17.30 Dyskusja
26 października 2022 r. (środa)
Sesja 3:
Eksterminacja ludności na Pomorzu. Perspektywy
9.00-10.40 Panel V
9.00-9.20 Dr hab. Grzegorz Berendt, prof. UG (Uniwersytet Gdański/Muzeum II Wojny Światowej), Na obrzeżach zagłady. Niemiecka polityka antyżydowska w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie
9.20-9.40 Dr Izabela Mazanowska (OBBH IPN Bydgoszcz), Mniszek i inne miejsca straceń w powiecie świeckim jesienią 1939 r.
9.40-10.00 Tomasz Jankowski (Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku), Chojnice 1945. Jedna z ostatnich niemieckich zbrodni na Pomorzu Gdańskim
10.00-10.20 Wojciech Łukaszun (Muzeum II Wojny Światowej), Maksymilan Kuffel. Ofiara zbrodni pomorskiej 1939 r.
10.20-10.40 Dyskusja
Sesja 4:
Gospodarka okupacyjna na Pomorzu
11.00-12.30 Panel VI
11.00-11.20 Dr hab. Stanisław Meducki, prof. PŚk (Politechnika Świętokrzyska), Gospodarka Polski pod okupacją niemiecką. „Ziemie wcielone do III Rzeszy”, a Generalne Gubernatorstwo
11.20-11.40 Mateusz Kubicki (OBBH IPN Gdańsk/Uniwersytet Gdański), Niemiecka okupacyjna gospodarka na Kociewiu w latach II wojny światowej
11.40-12.00 Dr Danuta Drywa (Muzeum Stutthof), Robotnicy przymusowi z Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie wśród więźniów AEL Stutthof kategorii „Erziehung”
Sesja 5:
Konspiracja i struktury PPP na Pomorzu
12.30 – 14.10 Panel VII
12.30-12.50 Prof. dr. hab. Andrzej Gąsiorowski (Uniwersytet Gdańsk/Muzeum Stutthof), Konspiracja pomorska z lat 1939-1945. Specyfika, zasięg i najważniejsze kierunki działalności
12.50-13.10 Dr Artur Jendrzejewski (ZSO Nr 1 w Pruszczu Gdańskim), Opór mieszkańców Kociewia wobec niemieckiej polityki w latach 1939-1945 na wybranych przykładach
13.10-13.30 Dr hab. Piotr Niwiński, prof. UG (Uniwersytet Gdański/OBBH IPN Gdańsk), Akcja scaleniowa struktur konspiracyjnych na Pomorzu Gdańskim
13.30-13.50 Dr Marek Szymaniak (Muzeum II Wojny Światowej), Specyfika budowy antykomunistycznych struktur konspiracyjnych na Pomorzu Gdańskim u kresu okupacji niemieckiej
13.50-14.10 Dyskusja
Sesja 6:
Wpływ okupacji niemieckiej na powojnie Pomorza
14.30 – 15.30 Panel VIII
14.30-14.50 Prof. dr hab. Bogdan Chrzanowski (Uniwersytet Gdański/Muzeum Stutthof), Niemiecka Lista Narodowościowa. Dramat ludności Pomorza
14.50-15.10 Dr Jan Hlebowicz (OBBH IPN Gdańsk), „Kompromitująca informacja”. Wykorzystanie faktu obecności duchownych rzymskokatolickich na DVL w czasie II wojny światowej w procesie tworzenia ruchu księży „patriotów” (na przykładzie województwa gdańskiego 1945-1956)
15.10-15.30 Dyskusja i zakończenie konferencji
Wszystkie zainteresowane osoby serdecznie zapraszamy. Wstęp wolny.