Nawigacja

Aktualności

Promocja nowej publikacji IPN o historii koszar w Nowym Porcie – Gdańsk, 28 czerwca 2022

„Niezwykła historia zwykłych obiektów. Historia zamknięta w murach. Koszary w Gdańsku Nowym Porcie” to pierwsza publikacja z serii nowego cyklu wydawniczego gdańskiego oddziału IPN. Jej autorem jest Grzegorz Goryński.

Promocja książki odbyła się w Sali Kinowej Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia 2 w Nowym Porcie. Wzięli w niej udział miłośnicy historii Nowego Portu, przedstawiciele Straży Granicznej, mieszkańcy, przedstawiciele mediów. Spotkanie rozpoczął naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku Krzysztof Drażba, który przedstawił założenia serii wydawniczej, zainaugurowanej przez omawianą publikację. Następnie oddał głos autorowi, Grzegorzowi Goryńskiemu – przez lata związanemu pracą zawodową z koszarami, w tym na służbie w Straży Granicznej działającej do dziś w Nowym Porcie.

Spotkanie poprowadził Aleksander Masłowski – kierownik Zamku w Sztumie (oddziału Muzeum Zamkowego w Malborku), pasjonat i znawca historii dawnego Gdańska. Zadawane przez prowadzącego pytania dotyczyły zarówno historii dawniejszej jak i bardziej współczesnej na temat koszar, jak choćby niezrealizowane plany przywrócenia funkcji sakralnych kaplicy w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, czy opinii autora o przyszłości funkcjonowania Straży Granicznej w tym zabytkowym budynku.

Dysponujący ogromnym zasobem wiedzy i różnych ciekawostek, autor z pasją odpowiadał na pytania (w tym również na wiele pytań od publiczności). Spotkanie zostało zilustrowane ciekawym pokazem unikalnych zdjęć koszar m.in. z początków XX wieku (kiedy stacjonowały w nich niemieckie wojska), a także z późniejszego polskiego okresu (np. fotografie ks. Mariana Góreckiego), czy zniszczeń koszar w 1945 r.

Uczestnicy spotkania otrzymali bezpłatne egzemplarze publikacji (wersja elektroniczna jest dostępna on-line na stronie IPN). Organizatorem wydarzenia był Oddział IPN w Gdańsku. Dziękujemy za udostępnienie sali kierownictwu Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia.

***

W  swej bogatej ponadtysiącletniej historii Gdańsk mógł się poszczycić wieloma wspaniałymi kościołami, budynkami mieszkalnymi i użytku publicznego, a także fortyfikacjami służącymi do obrony tego pięknego miasta. W ciągu ostatnich dwustu lat powstało sporo nowych obiektów dla stacjonujących w mieście oddziałów, wzniesionych także rękami Francuzów, a  po nich Prusaków. Sto czterdzieści lat temu przekazano wojskom artyleryjskim nowe koszary w Gdańsku-Nowym Porcie. Od tamtego czasu mieszkało w nich wiele tysięcy żołnierzy armii niemieckiej oraz polskiej, a w okresie międzywojennym były domem dla części Polaków przebywających w Wolnym Mieście Gdańsku. Na początku II wojny światowej – największej z wojen w historii świata – stały się miejscem martyrologii tysięcy Polaków, a później służyły za kwaterę żołnierzom Wehrmachtu.

Po wojnie kompleks koszarowy przeszedł ponownie we władanie Polski. Odtąd jego budynki zajmowały jednostki Marynarki Wojennej i Wojsk Ochrony Pogranicza, a  dziś służbę pełnią tam funkcjonariusze Straży Granicznej. Ostatnie trzy dekady to w naszym kraju czas wielu zmian, także w strukturach militarnych. Obecnie w Gdańsku nie ma już wojska. Większość koszar przejęły instytucje cywilne, które wykorzystują je do nowych celów. Tylko w koszarach Nowego Portu są jeszcze „mundurowi” – co prawda już nie żołnierze, ale realizują zadania zarezerwowane wcześniej dla sił zbrojnych.

Nowoporckie koszary, niemi świadkowie dziejów, na trwałe wpisały się w krajobraz tej dzielnicy. Mają ciekawą, a mało znaną historię, intrygującą chyba tym bardziej, że nie są dostępne do zwiedzania. Sporo informacji na ich temat i odpowiedź na niejedno pytanie zainteresowany czytelnik znajdzie w tym tekście.

(wstęp do książki)

do góry