Nawigacja

Aktualności

Konferencja naukowa „Wieś polska podczas II wojny światowej. Po pacyfikacji – losy i pamięć” – Kielce-Michniów, 10-11 lipca 2021

Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach oraz Muzeum Wsi Kieleckiej zapraszają na IV edycję konferencji organizowanej w ramach obchodów „Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej”. Tegoroczne wydarzenie będzie poświęcone problematyce ofiar najokrutniejszych represji i ich losów, rzeczywistości po pacyfikacjach, procesie odbudowy spalonych wsi. W centrum uwagi znajdzie się człowiek – świadek niemieckiego i sowieckiego okrucieństwa.

PROGRAM KONFERENCJI

Dzień 1

10 lipca 2021 r. (sobota), Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia” w Kielcach, ul. Warszawska 5

  • 9.00     dr Dorota Koczwańska-Kalita (Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach), Tadeusz Sikora (Muzeum Wsi Kieleckiej), Powitanie uczestników i rozpoczęcie obrad
  • 9.15     dr hab. Stanisław Meducki prof. PŚ (Politechnika Świętokrzyska), Polityka okupantów niemieckich w stosunku do polskiego rolnictwa (1939–1945)
  • 9.35     dr hab. Waldemar Grabowski (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Delegatura Rządu na Kraj wobec polskiej wsi. Stan wiedzy, postulaty badawcze
  • 9.55     Mateusz Kubicki (Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku), Okupacja niemiecka 1939–1945 i jej wpływ na wieś pomorską na przykładzie powiatu starogardzkiego
  • 10.15   dr Maciej Ambrosiewicz (Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe), Sopoćkinie i okolice w latach 1939–1945 (1950)
  • 10.35   dr Soraya Kuklińska (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Naliboki
  • 10.55   Dyskusja
  • 11.15   Przerwa kawowa
  • 11.35   dr Dominik Szulc (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk), Pacyfikacja i co dalej? Miejsca odosobnienia dla ofiar pacyfikacji wsi zamojskich w Kraśniku (Budzyniu)
  • 11.55   dr Beata Kozaczyńska (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), Dzieci w cieniu wysiedleń i pacyfikacji Zamojszczyzny (1942–1943)
  • 12.15   dr Rafał Drabik (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Udział I zmotoryzowanego batalionu żandarmerii SS w pacyfikacji ludności w dystrykcie lubelskim
  • 12.35   dr Sławomir Jan Maksymowicz (Archiwum Państwowe w Olsztynie), Pacyfikacja wiosek na Lubelszczyźnie i w Górach Świętokrzyskich w latach 1939–1945. Metody zapobiegania i działania odwetowe ze strony polskich oddziałów partyzanckich
  • 12.55   dr Mariusz Sawa (Polsko-Ukraińsko-Kanadyjska Fundacja Stypendialna „Kalyna”), Odwet czy pacyfikacja? Armia Krajowa i Bataliony Chłopskie wobec ukraińskich współobywateli w marcu 1944 r.
  • 13.15   Dyskusja
  • 13.35   Przerwa
  • 14.35   dr hab. Sebastian Piątkowski (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), „We wsi tylko wierzby zostaną…”. O domniemanych i rzeczywistych inicjatorach pacyfikacji nadwiślańskiej Antoniówki w listopadzie 1943 r.
  • 14.55   Agnieszka Zięba-Dąbrowska (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), Pacyfikacja wsi Dębowe Pole w gminie Sienno
  • 15.15   Piotr Kacprzak (Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu), Lasy, leśnicy i osady leśne w konspiracji zbrojnej i ruch u oporu w okresie II wojny światowej w regionie świętokrzyskim – walka i pamięć
  • 15.35   Antoni Dąbrowski (Fundacja Kultury Regionalnej „Radostowa” w Starachowicach), Pacyfikacja Zawał i Mołdawy
  • 15.55   Dyskusja
  • 16.15   Przerwa kawowa
  • 16.35   dr Mieczysław Kopeć (Krosno Odrzańskie), Ruch Oporu Chłopów „Roch” na terenie powiatu przeworskiego w latach 1939–1944 w światle materiałów archiwalnych
  • 16.55   dr Piotr Olechowski (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Mieszkańcy wsi galicyjskiej, jako obiekt represji ze strony sowieckiego aparatu bezpieczeństwa w czasie II wojny światowej
  • 17.15   dr Paweł Glugla (Tarnów), „Dies Irae” 1944. Pacyfikacja wsi Jamna w gminie Zakliczyn – geneza, straty i pamięć
  • 17.35   dr Filip Gańczak (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Pacyfikacja wsi Bobrowa w powiecie dębickim 9 lipca 1943 r. Przebieg i pamięć
  • 17.55   Dyskusja

Dzień 2

11 lipca 2021 r. (niedziela), Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie

  • 9.30     dr Dorota Koczwańska-Kalita (Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach), Tadeusz Sikora (Muzeum Wsi Kieleckiej), Powitanie uczestników i rozpoczęcie obrad
  • 9.45     dr hab. Monika Tomkiewicz (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Akcja odwetowa jako jedna z metod terroru stosowana przez Niemców w polskich wsiach na terenie Wileńszczyzny w latach 1942–1944 na przykładzie pacyfikacji wsi Pirciupie, Krapiwno, Olkieniki, Połuknia i Święciany
  • 10.05   Barbara Kościelny (Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie), Poza pamięcią. Zapomniane i nieznane zbrodnie OUN–UPA w karpackich powiatach województw lwowskiego i stanisławowskiego
  • 10.25   Krzysztof Bąkała (Muzeum Niepodległości w Warszawie), ,,Jeśli zapomnę o Nich – ty Boże na niebie zapomnij o mnie”. Formy upamiętniania ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej na przykładzie działalności Muzeum Niepodległości
  • 10.45   dr Renata Knyspel-Kopeć (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Obraz terroru na terenach wiejskich okolic Wołkowyska (1942–1944) w świetle dokumentów procesu Feliksa Obuchowicza vel Stanisława Lisowskiego
  • 11.05   Tomasz Bereza (Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie), Połowce w powiecie czortkowskim w latach 1939–1945. Pamięć o zbrodniach OUN–UPA na polskich mieszkańcach podolskiej wioski
  • 11.25   Dyskusja
  • 11.45   Przerwa kawowa
  • 12.05   prof. dr hab. Wasyl Hułaj (Uniwersytet Narodowy „Politechnika Lwowska” we Lwowie), Polska ludność wiejska dystryktu Galicja pod koniec II wojny światowej: dekonstrukcja sowieckiej i współczesnej ukraińskiej historiografii
  • 12.25   Adam Kuź (Muzeum Stutthof w Sztutowie – Muzeum Piaśnickie w Wejherowie), Terminologia naukowego i publicystycznego opisu zbrodni dokonanych na ludności polskiej przez oddziały OUN/UPA w latach 1939–1945
  • 12.45   dr Izabela Bożyk (Kieleckie Towarzystwo Naukowe), Pacyfikacje wsi w regionie świętokrzyskim w lokalnej pamięci i świadomości młodzieży kieleckich szkół średnich w 76. rocznicę zakończenia II wojny światowej
  • 13.05   dr Dominika Siemińska, Michał Nowak (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Poszukiwanie ofiar totalitaryzmów jako wkład w upamiętnianie martyrologii wsi polskiej na dawnych terenach Rzeczypospolitej
  • 13.25   dr Tomasz Andrzej Nowak (Muzeum Regionalne im. Stanisława Sankowskiego w Radomsku), Zbrodnie wojsk niemieckich w wybranych wsiach powiatu radomszczańskiego w pierwszych dniach września 1939 r. i formy ich upamiętnienia
  • 13.45   Ewa Kołomańska (Muzeum Wsi Kieleckiej – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie), Potrzeba pamięci – zmiany sposobu upamiętniania wydarzeń historycznych
  • 14.05   Dyskusja
  • 14.25   dr Dorota Koczwańska-Kalita (Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach), Tadeusz Sikora (Muzeum Wsi Kieleckiej), Zakończenie obrad i podsumowanie konferencji
  • 14.45   Zwiedzanie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie

 

Wśród autorów referatów będzie osoba związana z Oddziałem IPN w Gdańsku: mgr Mateusz Kubicki.

Wiele osób nie wie, jak bardzo ważny to temat, tragedia wsi polskiej podczas II wojny światowej była przez lata znana głównie w lokalnym kręgu i przesłonięta niemieckim ludobójstwem realizowanym w wielotysięcznych miastach oraz w fabrykach śmierci, jakimi były liczne obozy. Tymczasem w tysiącach polskich wsi dochodziło przez całą okupację do strasznych zbrodni popełnionych przez niemieckiego oraz  sowieckiego okupanta, to na wsi dokonało się także ludobójstwo popełnione przez nacjonalistów ukraińskich.  Podkreślić należy,  że w tamtych latach na terenach wiejskich mieszkało ponad 65% ogółu obywateli polskich. Badanie tych zagadnień jest bardzo trudne z oczywistych trudności źródłowych i całej specyfiki zbrodni okupantów popełnianych na terenach wiejskich – bardziej ukrytych, gdy mniej świadków lub ich zupełny brak, ilościowo często mniejszych niż te w ludniejszych miastach. Na wsi ginęli też głównie rolnicy, rzadko bywały tam wśród ofiar osoby szeroko znane,  czy wręcz sławne. Z takich też względów łatwiej a zapomnienie. Nie wolno nam do tego dopuścić.

do góry