Nawigacja

Aktualności

40 lat temu, 12 maja 1981 r. został zarejestrowany Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”

40 lat temu, 12 maja 1981 r. został zarejestrowany Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

Po strajkach rolniczych, do jakich doszło na przełomie 1980 r. i 1981 r., w wyniku rozmów między strajkującymi i komisją rządową w nocy z 18 na 19 lutego 1981 r. w Rzeszowie zostało podpisane porozumienie, w którym władze PRL wyraziły zgodę na rejestrację Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność". Ostatecznie Związek został zarejestrowany 12 maja 1981 r. przez Sąd Wojewódzki w Warszawie. Przewodniczącym został Jan Kułaj.

W działalność NSZZ RI „Solidarność” mogło być zaangażowanych nawet 800 tysięcy osób. Związkowcy wywalczyli zatrzymanie zbiorowej kolektywizacji gospodarstw, zagwarantowanie nienaruszalności chłopskiej własności i wolność w obrocie ziemią, zrównanie praw rolników indywidualnych z prawami gospodarstw państwowych, zrównanie praw socjalnych mieszkańców wsi i miast, korzystne zmiany w oświacie na wsi, a także uznanie praw religijnych oraz wydawanie zezwoleń na budowę kościołów i zapewnienie opieki duszpasterskiej w wojsku.

Działalność NSZZ RI „Solidarność” została zawieszona 13 grudnia 1981 r., ale związek dalej działał w podziemiu. Ponownie zarejestrowany został w kwietniu 1989 r.

W zasobie Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku znajdują się liczne dokumenty dotyczące Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność". Wśród nich znajdują się materiały wytworzone przez Służbę Bezpieczeństwa, m.in. prowadzone przez nią sprawy obiektowe dotyczące rozpracowania struktur i członków związków, a także meldunki i raporty z innych prowadzonych spraw, w których opisywani są działacze NSZZ RI „Solidarność”. Posiadamy również dokumenty urzędów administracji państwowej, która zajmowała się m.in. sprawami rejestracji organów i komórek związku.

Osobną grupę stanowią liczne materiały NSZZ RI „Solidarność” przekazane do zasobu przez Janusza Tołłoczkę, Edwarda i Piotra Müllerów, Zofię Madej, Pawła Dowżenkę, Zygmunta Pałasza, Karola Krementowskiego, Jerzego Marcinka, Wiktora Usyka, Jana Semenowicza, Janusza Jachnickiego, Pawła Glanerta, Romana Głobińskiego i Jerzego Ziętka. Są to ulotki, komunikaty, oświadczenia, odezwy wydawane przez związek, a także liczne egzemplarze prasy NSZZ RI „Solidarność” z obszaru całego kraju. W zasobie posiadamy także dokumenty wydane przez NSZZ „Solidarność” zawierające wyrazy poparcia i współpracy ze związkiem rolników. Ciekawostką są także materiały nieaktowe przekazane m.in. przez Edwarda i Piotra Müllerów oraz Romana Wrzesińskiego, w postaci proporczyków czy plakietek ze znakami i symbolami Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność".

Zapraszamy do zapoznania się z materiałami dotyczącymi rolniczej „Solidarności” w zasobie Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku.

Opracował: Robert Chrzanowski

  • Plakietka NSZZ RI „Solidarność” upamiętniająca 150 rocznicę bitwy pod Ostrołęką
  • Plakietki NSZZ RI Solidarność”
    Plakietki NSZZ RI Solidarność”
  • Plakietki NSZZ RI Solidarność”
    Plakietki NSZZ RI Solidarność”
  • Plakietki NSZZ RI Solidarność”
    Plakietki NSZZ RI Solidarność”
  • Plakietki NSZZ RI Solidarność”
    Plakietki NSZZ RI Solidarność”
  • Plakat NSZZ „Solidarność” z żądaniem rejestracji związku zawodowego rolników
    Plakat NSZZ „Solidarność” z żądaniem rejestracji związku zawodowego rolników
  • Uchwała Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” popierająca strajki rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych
    Uchwała Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” popierająca strajki rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych
  • Uchwała Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” popierająca strajki rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych
    Uchwała Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” popierająca strajki rolników w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych
  • Odezwa WKZ NSZZ RI „Solidarność” w Białymstoku do mieszkańców gminy Dubicze Cerkiewne i wschodnich terenów województwa białostockiego
    Odezwa WKZ NSZZ RI „Solidarność” w Białymstoku do mieszkańców gminy Dubicze Cerkiewne i wschodnich terenów województwa białostockiego
  • Solidarność Wiejska. Wydanie nadzwyczajne z okazji Zjazdu Rolników Indywidualnych Województwa Słupskiego, z dnia 1 marca 1981 r.
    Solidarność Wiejska. Wydanie nadzwyczajne z okazji Zjazdu Rolników Indywidualnych Województwa Słupskiego, z dnia 1 marca 1981 r.
  • Kłos. Biuletyn informacyjny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych w Gdańsku, nr 10 z dnia 29 czerwca 1981 r.
    Kłos. Biuletyn informacyjny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych w Gdańsku, nr 10 z dnia 29 czerwca 1981 r.
  • Serwis Informacyjny Rolników WKZ NSZZ RI "Solidarność" w Gdańsku, nr 2 z 1981 r.
    Serwis Informacyjny Rolników WKZ NSZZ RI "Solidarność" w Gdańsku, nr 2 z 1981 r.
  • Statut Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność" z dnia 9 marca 1981 r.
    Statut Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność" z dnia 9 marca 1981 r.
  • Oświadczenie Prezydium Międzygminnego Komitetu Założycielskiego „Solidarność Wiejska” w Gdańsku z dnia 5 stycznia 1981 r. popierające postulaty strajkujących rolników z Ustrzyk Dolnych
    Oświadczenie Prezydium Międzygminnego Komitetu Założycielskiego „Solidarność Wiejska” w Gdańsku z dnia 5 stycznia 1981 r. popierające postulaty strajkujących rolników z Ustrzyk Dolnych
  • Informacja WKZ NSZZ RI „Solidarność” w Gdańsku z dnia 1 czerwca 1981 r. o obchodach Święta Ludowego
    Informacja WKZ NSZZ RI „Solidarność” w Gdańsku z dnia 1 czerwca 1981 r. o obchodach Święta Ludowego
  • Zaproszenie Komisji Koordynacyjnej NSZZ RI „Solidarność” Region Gdańsk z 1988 r. na uroczystości Zielonych Świąt i 7 rocznicy rejestracji związku
    Zaproszenie Komisji Koordynacyjnej NSZZ RI „Solidarność” Region Gdańsk z 1988 r. na uroczystości Zielonych Świąt i 7 rocznicy rejestracji związku
  • Wniosek naczelnika Wydziału III”A” KWMO w Elblągu z dnia 21 stycznia 1981 r. o wszczęcie sprawy obiektowej dot. „Solidarności Wiejskiej”
    Wniosek naczelnika Wydziału III”A” KWMO w Elblągu z dnia 21 stycznia 1981 r. o wszczęcie sprawy obiektowej dot. „Solidarności Wiejskiej”
  • Wniosek naczelnika Wydziału VI WUSW w Elblągu z dnia 17 czerwca 1985 r. o zakończenie sprawy obiektowej dot. NSZZ RI „Solidarność”
    Wniosek naczelnika Wydziału VI WUSW w Elblągu z dnia 17 czerwca 1985 r. o zakończenie sprawy obiektowej dot. NSZZ RI „Solidarność”
do góry