Nawigacja

Aktualności

Międzynarodowy Dzień Kobiet w świetle dokumentów z Archiwum IPN w Gdańsku

8 marca od ponad stu lat obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet. Tego dnia w 1908 r. na ulicach Nowego Jorku odbył się marsz 15 000 pracownic zakładów odzieżowych, domagających się praw politycznych i ekonomicznych dla kobiet. Rok później Socjalistyczna Partia Ameryki zorganizowała obchody Narodowego Dnia Kobiet.

  • Kartki pocztowe wydawane przez podziemne wydawnictwa z okazji Dnia Kobiet

Rok później Socjalistyczna Partia Ameryki zorganizowała obchody Narodowego Dnia Kobiet. W 1910 r. Międzynarodówka Socjalistyczna w Kopenhadze ustanowiła Międzynarodowy Dzień Kobiet. Miał on służyć  krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych kobiet. Początkowo nie wyznaczono konkretnego dnia w roku, dzisiejsza data przyjęła się później.

W okresie PRL było to bardzo popularne święto, obchodzone wręcz państwowo (choć nie tak, jak w ZSRR, gdzie w 1965 r. ustanowiono je dniem wolnym od pracy). Jak wiele innych uroczystości wykorzystywane było propagandowo, przedstawiając rolę kobiet w umacnianiu władzy ludowej i budowie socjalizmu. W zakładach pracy organizowano uroczyste akademie, w trakcie których wręczane były pracownicom kwiaty (do rangi symbolu urosły goździki), ale także, co było szczególnie istotne w gospodarce permanentnego niedoboru, drobne upominki w postaci kawy czy rajstop. Po 1989 r. święto Międzynarodowego Dnia Kobiet obchodzone jest bardziej spontanicznie, najczęściej przez pozarządowe organizacje społeczne.

W zasobie Oddziałowego Archiwum IPN w Gdańsku również znajdują się dokumenty dotyczące obchodów 8 Marca. Wśród materiałów wytworzonych przez organa bezpieczeństwa znajdujemy rozkazy i zarządzenia wydane z okazji święta, w których szefowie urzędów składają swoim podwładnym życzenia bądź nagradzają wyróżniające się funkcjonariuszki. Towarzyszą im fotografie przedstawiające organizowane wówczas uroczystości. Ale Dzień Kobiet był świętowany także i przez organizacje opozycyjne. Wśród darów przekazanych m.in. przez Zofię Madej i Annę Błaszczykowską znajdują się ulotki i karty pocztowe wydane przez Wolną Drukarnię Stoczni Gdańskiej i Społeczne Wydawnictwo Niezależne gdzie wśród graficznych symboli „Solidarności” umieszczone są życzenia z okazji dnia 8 Marca.

Wszystkim kobietom z tej okazji składamy serdeczne życzenia oraz zapraszamy do zapoznania się z zasobem Oddziałowego Archiwum IPN w Gdańsku dotyczącym życia społecznego w PRL, nie tylko przy okazji Dnia Kobiet.

Oprac. Robert Chrzanowski (Archiwum IPN Gdańsk)

do góry