E-Księgarnia
Grypsy zostały napisane w więzieniu w Brasławiu do Anny Salmonowicz, zd. Benisławskiej, (żony Józefa i matki Leona) na przełomie lat 1939-1940.
Po zajęciu wschodnich terenów II Rzeczypospolitej przez Armię Czerwoną i wcieleniu ich w listopadzie 1939 r. do ZSRR (w ramach Ukraińskiej i Białoruskiej SRR) władze radzieckie rozpoczęły politykę represji wobec ludności polskiej. Jej celem była likwidacja polskiej warstwy przywódczej (inteligencja, ziemianie, księża) oraz wysiedlenie znacznej części ludności i rozproszenie jej po obszarze ZSRR. W latach 1939-1941 z Kresów wywieziono od 320 000 do 800 000 Polaków, natomiast w aresztach i więzieniach osadzono ok. 110 000 osób. Wśród nich znaleźli się Józef Salmonowicz (ur. 1879 r.) i jego syn Leon (ur. 1906 r.) z majątku Podziśnie (pow. Brasław). Zostali aresztowani przez NKWD w 1939 r. i uwięzieni w piwnicach starostwa w Brasławiu. W 1940 r. zostali przewiezieni do więzienia w Berezweczu. W czerwcu 1941 r. po najeździe Niemiec na ZSRR NKWD w ciągu tygodnia wymordowało ok. 14 700 więźniów, wśród nich osadzonych w Berezweczu. Część została rozstrzelana na miejscu, pozostałych (od 700 do 1700 osób) zamordowano w czasie ewakuacji niedaleko Ułły nad Dźwiną. Wśród ofiar najprawdopodobniej znaleźli się Józef i Leon Salmonowiczowie, ponieważ po 1941 r. rodzina nie uzyskała już od nich żadnej wiadomości. Pamiątką po nich jest 20 grypsów napisanych na przełomie 1939 i 1940 r., które do Oddziałowego Archiwum IPN w Gdańsku przekazała p. Anna Rzyska, wnuczka Józefa Salmonowicza (IPN Gd 536/29).