13 maja 1981 r. na Placu św. Piotra w Rzymie podczas audiencji generalnej Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę. Papież został zraniony podczas udzielania błogosławieństwa pielgrzymom zgromadzonym przed Bazyliką św. Piotra.
Wydarzenia na Placu św. Piotra wstrząsnęły całym światem. Tłumy wiernych gromadziły się w kościołach, aby modlić się o zdrowie papieża. W Polsce organizowano tzw. białe marsze w proteście przeciwko przemocy.
W Oddziałowym Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku znajduje się dokumentacja aktowa oraz audiowizualna dotycząca zamachu na papieża, przekazana przez darczyńców prywatnych. Spośród tych materiałów wyróżniamy odpisy telegramów z maja i czerwca 1981 r. dot. zamachu na papieża Jana Pawła II przesyłanych między Watykanem i Zespołem Szkół Budowlanych im. Jarosława Iwaszkiewicza w Bydgoszczy, przekazane przez Zofię Madej. Media na całym świecie opisywały zamach na papieża, co również znalazło swoje odbicie w wydawanej prasie. W zasobie archiwalnym Instytutu w Gdańsku znajdują się czasopisma, m.in. Przekrój, Kulisy. Expres Wieczorny, Solidarność Pismo MKZ NSZZ „Solidarność”, Rozwaga i Solidarność, Informator NSZZ „Solidarność” w Stoczni Remontowej „Nauta” w Gdyni, Serwis Informacyjny Biura Krajowego NSZZ „Solidarność” zawierające artykuły dotyczące zamachu na papieża, które zostały przekazane przez: Ewę Szyc, Janinę Olejniczak, Janusza Tołłoczkę, natomiast w kolekcji przekazanej przez Kazimierza Koralewskiego nagrania z Dziennika Telewizyjnego poświęcone zamachowi na papieża Jana Pawła II. Zawierają one oświadczenie episkopatu Polski, relacje i komunikaty z Rzymu o stanie zdrowia papieża, oświadczenia ambasadorów Turcji, czy też reakcje ludzi w związku z zamachem. Posiadamy także przekazany przez Janusza Walentynowicza reportaż pt. „Pielgrzym trudnych chwil”, który zawiera m. in. dokumentację dźwiękową związaną z zamachem na papieża Jana Pawła II.
W naszym zasobie znajdują się także materiały wytworzone przez organa bezpieczeństwa państwa; są to meldunki, w których opisywano sytuację i nastroje panujące w kościołach czy też wiecach zorganizowanych w proteście przeciwko terroryzmowi.
oprac. Anna Nadarzyńska-Piszczewiat
Fragmenty nagrań z Dziennika Telewizyjnego poświęcone zamachowi na papieża Jana Pawła II
Fragmenty nagrań z Dziennika Telewizyjnego poświęcone zamachowi na papieża Jana Pawła II
Fragment reportażu pt. „Pielgrzym trudnych chwil” dot. zamachu na papieża Jana Pawła II