E-Księgarnia
Więzienia istnieją tak długo jak sama cywilizacja. Wiele z nich wpisało się trwale nie tylko w historię danego miejsca, ale też w dzieje powszechne. Jednym z nich jest obiekt zlokalizowany w Gdańsku przy ul. Kurkowej, należący kolejno do sześciu państw: Królestwa Prus (1815–1871), Cesarstwa Niemieckiego (1871–1918), Republiki Weimarskiej (1918–1920), Wolnego Miasta Gdańska (1920–1930), III Rzeszy (1939–1945) i Polski (od 1945 r.). Powstał on w połowie XIX w. i miał stanowić rozwiązanie problemów powodowanych przez rozwój miasta i wzrost liczby jego mieszkańców, a tym samym przez nasilającą się przestępczość. Czas pokazał, że obiekt ten stał się również jednym z trybów machiny terroru politycznego. Oprócz przestępców kryminalnych umieszczano w nim także przeciwników aktualnej władzy. Do szczególnie mrocznych należały okresy niemieckiego nazizmu, a następnie komunizmu. Stworzono wówczas systemy represji, w ramach których pozbawiano wolności, zdrowia, a nawet życia.
Opisany w publikacji fragment dziejów gdańskiego więzienia obejmuje czas od połowy XIX w. po dzień dzisiejszy. Wiele ukazanych tu wydarzeń i związanych z nimi osób doczekało się już obszernych odrębnych opracowań. Dotyczy to m.in. zbrodniarzy wojennych i ofiar stalinizmu. Historia tego obiektu znalazła swoje miejsce również w tomach zbiorowych poświęconych jego roli w systemach totalitarnych. W stosunku do wcześniejszych opracowań związanych z gdańskim więzieniem nowością jest tu zebranie i uporządkowanie jego losów od roku 1956 do czasów nam współczesnych.
Publikacja przedstawia obszerny wycinek wielowiekowej i bogatej historii gdańskiego więziennictwa. Z uwagi na jej objętość i charakter pewne wątki ukazano w niej zwięźle i w sposób przeglądowy. Czytelnicy znajdą tu jednak wszystkie najważniejsze fakty i wydarzenia z dziejów tego obiektu, a także losy ludzi, które zapisały się w jego murach.
Recenzenci: dr Daniel Czerwiński, Aleksander Masłowski
Koordynacja serii wydawniczej: dr Daniel Czerwiński, Krzysztof Drażba
Projekt okładki: Mateusz Zajder
Redaktor prowadzący: Anna Świtalska-Jopek
Redakcja i korekta: Anna Świtalska-Jopek
Skład i łamanie: Joanna Zajder
Na okładce: Fragment Pawilonu Centralnego widziany po przejściu bramy wewnętrznej przy ul. Kurkowej
(do 1946 r. zewnętrznej bramy głównej) więzienia, 2015 r. (zbiory Waldemara Kowalskiego)
Fotografie wykorzystane w książce pochodzą ze zbiorów: Archiwum Aresztu Śledczego w Gdańsku, Archiwum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (AGUM), Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN), Archiwum Państwowego w Gdańsku (APG), Muzeum II Wojny Światowej (MIIWŚ), Narodowego Archiwum Cyfrowego (NAC), domeny publicznej oraz zbiorów prywatnych Ireny i Stanisława Dedio, Waldemara Kowalskiego, Artura Ostrowskiego i Grażyny Starzyńskiej
Wybór i opis ilustracji: Waldemar Kowalski
Pełna wersja publikacji w postaci cyfrowej dostępna jest w załączniku.