Nawigacja

Aktualności

Uroczyste otwarcie wystaw IPN poruszających tematykę II wojny światowej – Gdańsk, 2 września 2019

„II wojna światowa na Pomorzu Gdańskim w fotografiach i dokumentach IPN” oraz „Ukradzione dzieciństwo” to dwie ekspozycje, które można oglądać przed siedzibą IPN Gdańsk.

2 września o godz. 9.00 przed siedzibą IPN Gdańsk (al. Grunwaldzka 216) odbyło się uroczyste otwarcie wystaw poruszających tematykę II wojny światowej:

  • „II wojna światowa na Pomorzu Gdańskim w fotografiach i dokumentach Instytutu Pamięci Narodowej”, przygotowana przez pracowników Archiwum IPN Gdańsk (do końca września). 
  • „Ukradzione dzieciństwo”, przygotowana przez Oddział IPN w Warszawie (do 22 września). 

– Zapraszamy do obejrzenia tych dwóch bardzo ważnych wystaw młodzież z województwa pomorskiego. W najbliższym czasie odbędą się specjalne lekcje przygotowane w oparciu o treść tych ekspozycji – podkreślił prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk.

II wojna światowa na Pomorzu Gdańskim w fotografiach i dokumentach Instytutu Pamięci Narodowej

– 80. rocznica wybuchu II wojny światowej jest okazją do przypomnienia o tym, czym była wojna oraz zaprezentowania zbiorów fotograficznych i dokumentów zgromadzonych w Archiwum IPN – mówi Justyna Pazda, naczelnik Archiwum IPN Gdańsk.

Punktem wyjścia są historyczne zdjęcie, należące do najczęściej reprodukowanych obrazów, przedstawiające pierwsze chwile wojny w Gdańsku, walki o Pocztę Polską, Westerplatte, Gdynię, Oksywie, polskich jeńców i ludność cywilną, wysadzone przez Polaków mosty na Wiśle w Tczewie, budowę i późniejsze funkcjonowanie obozu koncentracyjnego i zagłady Stutthof. Całość koncepcji zamykają fotografie wykonane po wojnie, ukazujące miejsca ekshumacji, gdzie jesienią 1939 roku dokonano największych masowych zbrodni na Pomorzu Gdańskim: Lasy Piaśnickie, Lasy Szpęgawskie, Lasy Kartuskie i Lasy Kościerskie.

Na wystawie zaprezentowano 72 fotografie oraz 30 dokumentów pochodzących z zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej. Źródłem fotografii są albumy wykonane na użytek propagandy niemieckiej, sławiącej sukcesy żołnierzy niemieckich. Zdjęcia wykonano w gdańskich zakładach fotograficznych: Foto-Sönnke – album „Danzigs Befreiung” („Wyzwolenie Gdańska ”) oraz Foto Luben – album "Kampf um Danzig" ("Walka o Gdańsk").

Pozostałe zdjęcia, wykonane w 1945 roku i później oraz prezentowane dokumenty zostały zaczerpnięte z akt śledztw w sprawie masowych zabójstw obywateli polskich dokonanych jesienią 1939 r., prowadzonych Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku.

Część z tych zdjęć funkcjonuje od dawna w obiegu naukowym, pozostałe są mało lub zupełnie nieznane.

Ukradzione dzieciństwo

Ekspozycja ukazuje życie dzieci od okresu międzywojennego do zakończenia II wojny światowej. Brutalnie przerwane przez wojnę i okupację dzieciństwo pozostawiło w ich życiu ogromną traumę.

Dzieciństwo to zwykle najpiękniejszy okres w życiu człowieka, pełen nadziei, ufności, beztroskiej zabawy i miłości. Wówczas buduje się własną tożsamość, odkrywa piękno i różnorodność otaczającego świata, definiuje i ugruntowuje postawy moralne na całe życie, uczy się altruizmu.

Świat tych doznań obecny był w życiu młodego pokolenia – urodzonego i wychowanego raz pierwszy od 123 lat w wolnej, niepodległej Polsce.

W 1939 r. wybuch wojny sprawił, że świat ten przestał istnieć – zastąpiły go groza, bezprzykładne okrucieństwo, codzienne świadectwo śmierci. Czy młody człowiek w tym obcym sobie świecie miał jeszcze jakiś wybór? Czy był tylko bezwolnym świadkiem wszechotaczającego mordu? Czy stać go było na demonstrację postaw heroicznych – ocalenie resztek humanizmu i własnego dzieciństwa?

O wyborach między byciem ofiarą, biernym obserwatorem a obrońcą opowiada właśnie prezentowana wystawa.

Historia „ukradzionego” polskim dzieciom dzieciństwa nie kończy się w 1945 r. – ocalałe z pożogi wojennej okaleczone fizycznie i psychicznie zarażały one swoimi przepełnionymi grozą wspomnieniami kolejne pokolenia Polaków, przenosząc wojenną traumę do czasów współczesnych. Czy my sami nie przekazujemy nieświadomie tej traumy – to niestety wciąż aktualne pytanie do każdego z nas.

– Podczas wojny ponad 200 tys. dzieci zostało wywiezionych do Rzeszy w celu germanizacji. 150 tys. młodych ludzi trafiło na Sybir. Po zakończeniu II wojny światowej ponad 1,5 miliona dzieci zostało sierotami, półsierotami. M.in. o nich jest ta ekspozycja – podsumowuje Krzysztof Drażba, naczelnik OBEN IPN Gdańsk.

do góry