Nawigacja

Aktualności

IPN Gdańsk przedstawia archiwalne film i nagranie dotyczące działalności opozycyjnej śp. Pawła Adamowicza

W publikowanych przez nas materiałach widać zaangażowanie Pawła Adamowicza podczas strajków w 1988 r.

Paweł Adamowicz już jako uczeń I LO w Gdańsku (liceum miało bogate tradycje opozycyjne – poczynając od grupy, która zawiązała się wokół Aleksandra Halla, Arama Rybickiego, Grzegorza Grzelaka i Wojciecha Samolińskiego, czyli przyszłych twórców RMP, poprzez pojawiające się w latach późniejszych niezależne pisma takie jak: „Nietoperz”, „Gilotyna” czy „Godło”) zaangażował się w działalność niezależną. Po wprowadzeniu stanu wojennego drukował ulotki wzywające do uczestnictwa w niezależnych manifestacjach.

„To był apel do udziału w demonstracji 13 stycznia 1982 roku. Napisaliśmy je na maszynie do pisania, powieliliśmy przy pomocy kalki technicznej, a następnie rozlepiliśmy na korytarzach I LO”  wspominał P. Adamowicz.  

Na początku 1983 roku młodzi konspiratorzy z I LO powołali do życia grupę samokształceniowo-konspiracyjną. Jej opiekunem został niedawny przewodniczący niezależnego Parlamentu Uczniowskiego w „Jedynce”, wówczas student, Paweł Żelewski. Spotkania odbywały się  na plebani kościoła św. Brygidy. Organizowali je dla swoich kolegów Paweł Adamowicz, Piotr Sernicki i Jarosław Pieńkowski.

Grupa samokształceniowo-konspiracyjna, w styczniu 1984 r. rozpoczęła wydawanie niezależnej młodzieżowej gazety „Jedynka”. Jej współredaktorem został P. Adamowicz. „Jedynka” wydawana była techniką białkową, w formacie A4 i objętości zazwyczaj dwóch stron.

„Pierwszą matrycę i białko, czyli materiał wykorzystywany w druku i powielaniu załatwiliśmy od środowiska Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego, tzn. byłych uczniów I LO Krzyśka Skiby i Janusza Waluszki” – opowiadał Paweł Adamowicz.

Na łamach „Jedynki” zamieszczano relacje z inicjatyw niezależnych młodzieży I LO, informowano o protestach uczniowskich w innych szkołach, wzywano do aktywnego udziału w manifestacjach m.in. przerwach milczenia, udziału w patriotycznych demonstracjach czy bojkotu pochodów 1-majowych.

Informowano także o represjach ze strony SB i lokalnych władz. Często w bezkompromisowy i dosadny sposób demaskowano nauczycieli niesprzyjających niezależnym inicjatywom szkolnej młodzieży. Opisywani byli także ci pedagodzy, którzy po wprowadzeniu stanu wojennego z jawnych zwolenników Solidarności zamieniali się w głównych przeciwników niezależnego ruchu młodzieżowego.

W 1984 r. ukazało się pięć numerów podziemnego wydawnictwa. W kolejnym sześć. W 1986 r. wyszły trzy numery pisma (część z nich była łączona). Ostatnia „Jedynka” w tej formie ukazała się jako numer 18. w lutym 1986 r.

Paweł Adamowicz kontynuował działalność opozycyjną na studiach prawniczych. Zasadniczą rolę odegrał w 1988 roku. To właśnie tego okresu dotyczą prezentowane poniżej archiwalne nagranie i film (do pobrania).

Jak sam przyznawał, czuł się ostatnim, najmłodszym rocznikiem pokolenia „Solidarności”.

Opracował: Jan Hlebowicz

NAGRANIE (od 2:52 minuty)

http://gdansk.ipn.gov.pl/download/80/235519/Gd5435ufragment-26-0830-20.mp3

2 maja 1988 i dni kolejne: w geście solidarności, do strajkujących stoczniowców dołączyli studenci Uniwersytetu Gdańskiego. 3 maja zainicjowali własny strajk, którego centrum stał się Wydział Humanistyczny, okupowany przez kilkusetosobową grupę, w tym kilku/kilkunastu nauczycieli akademickich. Przewodnictwo strajku objął ówczesny student prawa Paweł Adamowicz.

Strajkujący, w większości działacze nielegalnego Niezależnego Zrzeszenia Studentów organizowali wiece, brali udział w odbywających się w wydziałowej auli nabożeństwach, odprawianych przed dominikanina o. Stanisława Tasiemskiego, wydawali też „Redutę Strajkową”.

6 maja, po decyzji powziętej w powszechnym głosowaniu, studenci zawiesili strajk.

Na nagraniu słyszymy komunikat Komitetu Strajkowego o zakończeniu strajku – ostatnie punkty dokumentu czyta Paweł Adamowicz.

FILM

http://gdansk.ipn.gov.pl/download/80/235516/Gd334171918-1942.mpg

1 września 1988 roku. Ostatni dzień tzw. strajku sierpniowego w Stoczni Gdańskiej. Trwa wiec przy bramie stoczni i Pomniku Poległych Stoczniowców, któremu towarzyszy rozrzucanie ulotek. Na filmie widzimy Pawła Adamowicza na czele Niezależnego Zrzeszenie Studentów, zmierzającego w stronę stoczni, krzyczącego „Solidarność, Solidarność!”.

do góry