Instytut Pamięci Narodowej XI Ogólnopolskie Seminarium Naukowe „Kobieta w izolacji w 100-lecie polskiego więziennictwa. Kształtowanie postaw obywatelskich i patriotycznych jako jeden z aspektów resocjalizacji” – Grudziądz, 15-16 listopada 2018 - Aktualności -

Dokładnie 65 lat temu, w połowie listopada 1953 roku Elżbieta Zawacka, jedna z największych bohaterek II wojny światowej, więziona już od 5 września 1951 r., została przewieziona do więzienia dla kobiet w Grudziądzu. Wcześniej, po aresztowaniu w Olsztynie i jednej nocy w tamtejszym areszcie, przez 14 miesięcy była więziona i przesłuchiwana w największej katowni MBP w stalinowsko-bierutowskiej Polsce, czyli na Rakowieckiej w Warszawie, po ostatecznym skazaniu na 10 lat więzienia.

13 grudnia 1952 r. została osadzona w Fordonie i po 11 miesiącach przeniesiono ją do Grudziądza, a stamtąd po ok. 9 miesiącach do więzienia w Bojanowie (pow. Rawicz, woj. poznańskie).

Zwolniona w lutym 1955 roku przez ponad siedem miesięcy nie mogła znaleźć pracy, co było wynikiem dalszych, powięziennych już komunistycznych szykan i represji. Dzielna, słynąca z odwagi i sprawności, Elżbieta Zawacka nie załamała się. Pomimo różnych trudności zrealizowała karierę naukową, której ważnym etapem był doktorat na UMK uzyskany w 1965 r., a przede wszystkim zrealizowała ogromny projekt naukowy i edukacyjny związany z opisaniem i upamiętnieniem losów Polaków w czasie II wojny światowej, szczególnie na Pomorzu.

Grudziądzkie więzienie posiada piękną kaplicę, w której upamiętniono kapelana przedwojennego więzienia ks. Emila Bronisława Sowińskiego, zamordowanego przez Niemców w 1939 r. w czasie Zbrodni Pomorskiej. Od niedawna jest też w gotyckich piwnicach pofranciszkańskiego klasztoru wspaniala Izba Pamięci. Wśród upamiętnionych więźniarek są dwie wielkie Polski – torunianka gen. prof. Elżbieta Zawacka oraz gdańszczanka Anna Solidarność.