E-Księgarnia
Zmiany, jakie zachodzą w pamięci zbiorowej po upływie siedemdziesięciu lat od zakończenia drugiej wojny światowej powodują potrzebę pogłębienia refleksji na temat ich podłoża, uwarunkowań i konsekwencji. Przemijający czas widoczny jest szczególnie w coraz mniejszej liczbę świadków wojny. Pamięć oparta na wspomnieniach świadków, przekazywana najbliższym, czyli pamięć komunikacyjna, ustępuje miejsca pamięci kulturowej. To właśnie kultura staje się miejscem tworzenia zbiorowego obrazu wojny. Wielość nośników pamięci oraz pojawiające się nowe prądy kulturowe powodują, iż obraz ten staje się coraz bardziej różnorodny.
Organizatorzy konferencji „Pamięć i wojna. Pamięć kulturowa o II wojnie światowej w Polsce, Niemczech i Rosji” dostrzegli szereg nośników pamięci, które obecnie mają bezpośredni wpływ na kształtowanie świadomości historycznej Polaków, takich jak literatura, film, muzea, rekonstrukcje historyczne, piosenka, komiks, gry komputerowe czy odzież patriotyczna. Pierwsze trzy były już analizowane w projekcie badawczym FWPN, UAM oraz Uniwersytetu w Kilonii: Druga wojna światowa w obrazach kultury w Polsce i w Niemczech. 70 lat później (1945-2015), zakończonym tomem zbiorowym Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech, który stał się inspiracją do dalszego pogłębiania badań. Wzrost ważności tych ostatnich nośników, związanych bardziej z kulturą popularną, jest jednym z wyrazów antropologizacji pamięci, która to stara się pokazać wojnę od strony przeżyć i odczuć ludzi. Stworzenie wrażenia emocjonalnej bliskości i jednocześnie dramatycznego napięcia powstałego dzięki wrażeniu współodczuwania niekiedy wymaga uproszczeń, co wiąże się często z zagorzałą dyskusją badaczy pamięci.
Planowana konferencja będzie również płaszczyzną stwarzającą okazję dla porównania zmian w pamięci zbiorowej w trzech krajach: Polsce, Niemczech i Rosji. Kultura pamięci o II wojnie światowej w tych trzech krajach różni się diametralnie, co wynika zarówno z przyczyn politycznych, jak i odmienności kulturowych. Z referatami wystąpią prelegenci z trzech wspomnianych wyżej państw. Celem obrad ma być wyszczególnienie podobieństw i różnic obrazu wojny w pamięci kulturowej kreowanej przez różne nośniki pamięci, a także porównanie współczesnego obrazu wojny w Polsce, Niemczech i Rosji. Kwestie te są szczególnie warte uwagi, gdy zestawimy pamięć oficjalną Polaków będącą pamięcią ofiar i tę niemiecką naznaczoną odpowiedzialnością sprawców. Natomiast w pamięci biograficznej, czyli w tzw. sferze prywatnej oba narody utożsamiają się z pamięcią ofiar. Tym bardziej jako ofiary wojny widzą siebie Rosjanie.
Jako zagadnienia do dyskusji szczególnie interesujące byłyby dla nas następujące kwestie:
- przegląd różnorodnych nośników pamięci i ich wpływ na kształt pamięci o II wojnie światowej
- znaczenie przejścia wspomnień z fazy kształtowania w pamięci komunikacyjnej do pamięci kulturowej
- wpływ zjawiska komercjalizacji pamięci na obraz II wojny światowej
- porównanie pamięci zbiorowej o II wojnie światowej Polaków, Niemców i Rosjan
- różnice pamięci oficjalnej i prywatnej w tych krajach (pamięć ofiar a pamięć sprawców)
Organizatorami konferencji są:
- Muzeum II Wojny Światowej
- Muzeum Historii Polski
- Uniwersytet Adam Mickiewicza w Poznaniu
Wśród gości konferencji będą przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej. Zapraszamy do udziału w wydarzeniu. Wstęp wolny.
PROGRAM KONFERENCJI:
